The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является векторная вакцина против туберкулеза крупного рогатого скота (КРС)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны ірі қара мал туберкулезіне (ІҚМ) қарсы векторлық вакцина болып табылады

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в разработке технологии изготовления векторной вакцины для профилактики туберкулеза крупного рогатого скота

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты ірі қара мал туберкулезінің алдын алу үшін векторлық вакцина жасау технологиясын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : В работе были использованы вирусологические, молекулярно-биологические, химические и иммунобиологические методы исследования

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста зерттеудің вирусологиялық, молекулалық-биологиялық, химиялық және иммунобиологиялық әдістері қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : Получен рекомбинантный штамм вируса гриппа птиц, экспрессирующий белки Esat-6 и ТВ10.4 методом обратной генетики. Проведены опыты, по предварительной оценке, безопасности, иммуногенности и протективности вирусов на лабораторных животных. Установлено, что вирусы не обладают токсическими свойствами при испытании на белых мышах и морских свинках, формируют стойки иммунитет и обладают протективными свойствами. Разработана и изготовлена векторная вакцина против туберкулеза КРС. Оптимизированы условия культивирования вирусов в куриных эмбрионах. Наработана качественная вируссодержащая биомасса. Проведены опыты по выбору оптимального состава вакцины. Приготовлены опытно-промышленные серии векторной вакцины, показано, что вакцина по качеству соответствует требованиям СТ 405-1919-04 ГП-146-2023. Векторная вакцина против туберкулеза КРС безвредна для морских свинок и КРС, защищает от вирулентного 0078-M. bovis-8/RIBSP и формируют напряженный иммунитет у морских свинок и КРС. Разработан оптимальный способ применения векторной вакцины на КРС. По результатам изучения для КРС выбран способ двукратной иммунизации с интервалом 21 суток, путем внутрикожного введения вакцины в объеме 2 mL/lg 6.25 EID50, что формирует напряженный иммунитет на протяжении 12 месяцев. Разработан и утвержден пакет НТД на вакцину. Проведены внутриинститутские комиссионные испытания, в результате которого установлено, что вакцина соответствует требованиям, СТ 405-1919-04 ГП-146–2023 является безвредным и иммуногенным

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Esat-6 және TВ10.4 ақуыздарын экспрессиялайтын құс тұмауы вирусының рекомбинантты штаммы кері генетика әдісімен алынды. Зертханалық жануарларда вирустардың қауіпсіздігі, иммуногенділігі және протективтілігін алдын ала бағаланып, вакцина уытты емес, иммунитетті қалыптастыратындығы, протективті қасиеті анықталды. ІҚМ туберкулезіне қарсы вакцина алу технологиясы әзірленіп, векторлық вакцина жасалды. Тауық эмбрионында векторларды өсіру шарттары оңтайландырылды. Сапалы вирустық биомасса алынды. Вакцинаның қорғаныс қоспалары таңдалды. Туберкулезге қарсы вакцинаның тәжірибелік сериялары дайындалды, сапасы ҰС 405-1919-04 ГП-146-2023 талаптарына сай болды. Вакцина теңіз шошқалары мен ІҚМ үшін зиянсыз және M. bovis- вирулентті штаммына қарсы қорғанышқа ие, қарқынды иммунитет түзеді. ІҚМ-да вакцинаны қолданудың оңтайлы әдісі әзірленді. Таңдалған режимде вакцинациялау ІҚР-да 12 ай бойы қарқынды иммунитетті түзеді. Вакцинаға НТҚ құрастырылып бекітілді. Мекеме ішілік комиссиялық сынақтардың нәтижесінде вакцина ҰС 405-1919-04 ГП-146-2023 талаптарға сай екені сонымен қатар зиянсыз және иммуногенді болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведенные исследования являются совершенно новыми в биотехнологии Казахстана, где впервые приготовлены экспериментальные серии векторной вакцины туберкулеза КРС из рекомбинантного штамма вируса гриппа птиц, экспрессирующий микобактериальные белки Esat-6 и ТВ10.4. Практическая значимость результатов выполняемого научного исследования заключается в разработке отечественного препарата для профилактики туберкулеза КРС. Прогнозные предположения о развитии объекта исследования: реализация запланированных исследований будет способствовать эпизоотическому благополучию по туберкулезу КРС в республике, формированию высококвалифицированных специалистов в области биотехнологии, вирусологии, иммунологии

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жұмыстың маңыздылығы - жүргізілген зерттеулер Қазақстанның биотехнологиясында жаңа болып табылады және онда алғаш рет Еsat-6 және ТВ10.4 микобактериялық ақуыздарын экспрессиялайтын құс тұмауы вирусының рекомбинантты штаммынан ІҚМ туберкулезінің векторлық вакцинасының эксперименттік сериялары дайындалды. Орындалатын ғылыми зерттеу нәтижелерінің практикалық маңыздылығы ІҚМ туберкулезінің алдын алуға арналған отандық препаратты әзірлеу болып табылады. Зерттеу объектісін дамыту туралы болжамдар: жоспарланған зерттеулерді іске асыру республикада ІҚМ туберкулезі бойынша эпизоотиялық салауаттылыққа және Биотехнология, вирусология, иммунология саласында жоғары білікті мамандарды қалыптастыруға ықпал тигізеді

Level of implementation (in Russian) : Разработанная нормативно-техническая документация будет использована в биологической промышленности Казахстана для производства вакцины против туберкулеза КРС.

Level of implementation (in Kazakh) : Әзірленген нормативтік-техникалық құжаттама Қазақстанның биологиялық өнеркәсібінде ІҚМ туберкулезіне қарсы вакцина өндіру үшін пайдаланылатын болады.

Efficiency (in Russian) : Двукратная иммунизация КРС с интервалом 21 суток, путем внутрикожного введения вакцины в объеме 2 mL/lg 6.25 EID50, показывает эффективность в формировании напряженного иммунитета на протяжении 12 месяцев

Efficiency (in Kazakh) : ІҚМ-ды екі рет тері ішіне 2 мл/л 6,25 EID50 көлемдегі вакцинамен иммунизациялау ІҚМ-да 12 ай бойы қарқынды иммунитетті қалыптастыру тиімділігін көрсетті.

Field of application (in Russian) : Область применения – биотехнология и ветеринарная микробиология

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы - биотехнология және ветеринарлық микробиология