The object of research, development or design (in Russian) : органоминеральные накопления озер, методика получения экологически чистого удобрения

The object of research, development or design (in Kazakh) : көлдердің органоминералды жинақталуы, экологиялық таза тыңайтқыш алу әдістемесі

Aim of work (in Russian) : Теоретико-аналитические основы получения инновационного экологически чистого удобрения на основе рационального использования органоминеральных накоплений озер Северо-Казахстанской области.

Aim of work (in Kazakh) : Солтүстік Қазақстан облысы көлдерінің органоминералды жинақтамаларын ұтымды пайдалану негізінде инновациялық экологиялық таза тыңайтқыш алудың теориялық-Талдамалық негіздері.

Методы исследования (на русском) : литературно-патентный поиск в базах данных, электронных библиотеках, сайтах журналов, по кодам рубрик международного классификатора, тематических рубрик по направлению исследований, пробоотбор, полевой и лабораторный эксперимент, статистические, химико-аналитические, химико-технологические, информационно-технологические, информационно-просветительские и другие.

Методы исследования (на казахском) : деректер базасында, электрондық кітапханаларда, журнал сайттарында, халықаралық жіктеуіш рубрикаларының кодтары бойынша, зерттеу бағыты бойынша тақырыптық рубрикалар бойынша әдеби-патенттік іздеу, сынама алу, далалық және зертханалық эксперимент, статистикалық, химиялық-аналитикалық, химиялық-технологиялық, ақпараттық-технологиялық, ақпараттық-ағартушылық және басқалар.

Obtained results and novelty (in Russian) : Получено инновационное органоминеральное удобрение на основе донных отложений озер. Разработана методика получения и применения органоминерального удобрения с целью повышения энергии и скорости прорастания семян зерновых и овощных культур при вариативном использовании. Разработана серия составов с оптимальным сочетанием свойств органоминерального удобрения разной концентрации для зерновых и овощных культур. Проведен химический анализ серии составов с оптимальным сочетанием свойств органоминерального удобрения. Подготовлена математическая модель оптимальных составов инновационного удобрения, обеспечивающих получение максимальной урожайности. Подготовлено уравнение влияния содержания удобрения на энергию прорастания и роста. Опубликованы 2 статьи в журналах входящих в базу Web of Science, Scopus. Проведена предпосевная обработка семян, что позволило увеличить урожайность сельскохозяйственных культур. Проведены исследования показателей повышения энергии и скорости прорастания семян зерновых и овощных культур при предпосевной обработки серией составов инновационного органоминерального удобрения. Получены акты внедрения на практическое применение органоминерального удобрения: АО «Казахстанская аграрная экспертиза», ТОО «АБД-Арманы», ИП «Даулетов Жумарт Садвакасович», ОО «Экосфера», Агробиологическая станция СКУ им. М.Козыбаева. Проведена работа по распространению содержания и результатов проекта. Подготовлен сайт: https://www.saprolin.kz.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Көлдердің түбіндегі шөгінділер негізінде инновациялық органоминералды тыңайтқыш алынды. Ауыспалы пайдалану кезінде дәнді және көкөніс дақылдарының тұқымдарының энергиясы мен өну жылдамдығын арттыру мақсатында органоминералды тыңайтқышты алу және қолдану әдістемесі жасалды. Дәнді және көкөніс дақылдары үшін әртүрлі концентрациядағы органоминералды тыңайтқыштардың қасиеттерінің оңтайлы үйлесімі бар құрамдар сериясы жасалды. Органикалық-минералды тыңайтқыштардың қасиеттерінің оңтайлы үйлесімі бар құрамдар сериясына химиялық талдау жүргізілді. Максималды өнімділікті қамтамасыз ететін инновациялық тыңайтқыштың тиімді құрамдарының математикалық моделі дайындалды. Тыңайтқыш құрамының өну және өсу энергиясына әсер ету теңдеуі дайындалды. Web of Science, Scopus. Егіс алдындағы тұқым өңдеу жүргізілді, бұл ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыруға мүмкіндік берді. Инновациялық органоминералды тыңайтқыш құрамдарының сериясымен егу алдындағы өңдеу кезінде дәнді және көкөніс дақылдарының тұқымдарының өну жылдамдығы мен энергиясының жоғарылау көрсеткіштеріне зерттеулер жүргізілді. Жобаны зерттеу нәтижелерін енгізу бойынша жұмыс. Органоминералды келісімді іс жүзінде қолдануға арналған іс-шаралар: "қазақстандық аграрлық сараптама" АҚ, "АБД-мечта" ЖШС, "Дәулетов Жұмарт Сәдуақасұлы" ЖК, "Экосфера" ҚБ, М. Қозыбаев атындағы СҚУ-тің агробиологиялық станциясы. Сайт дайындалды: https://www.saprolin.kz

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В результате использования химических, химико-аналитических методов получено инновационное органоминеральное удобрение. Полученное жидкое удобрение представляет собой органоминеральную насыщенную жидкую структуру, изменение концентрации которой делает его универсальным инновационным удобрением, с возможностью его использования в процессе предпосевной обработке семян, а не внесение в почву как другие минеральные удобрения. Проведен химический анализ серии составов с оптимальным сочетанием свойств органоминерального удобрения разной концентрации. Химический анализ полученного инновационного органоминерального удобрения соответствуют гигиеническим нормативам к безопасности окружающей среды. Результаты лабораторных исследований влияния экстракта на энергию прорастания и всхоже различных сортов зерновых и овощных культур позволили выявить оптимальную концентрацию удобрения для дальнейшего использования в полевых исследованиях. Оптимальная концентрация органоминерального удобрения для предпосевной обработки семян зерновых культур составила 1,2 г/л (S3), для овощных культур 1,6 г/л (S4). Полученное жидкое органоминеральное удобрение на основе донных отложений озер области, позволяет использовать его на разных этапах производства сельскохозяйственной продукции. Разработана методика получения и применения удобрения для предпосевной обработки семян зерновых и овощных культур.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Химиялық, химиялық-аналитикалық әдістерді қолдану нәтижесінде инновациялық органоминералды тыңайтқыш алынды. Алынған сұйық тыңайтқыш - бұл органоминералды қаныққан сұйық құрылым, оның концентрациясының өзгеруі оны әмбебап инновациялық тыңайтқышқа айналдырады, оны басқа минералды тыңайтқыштар ретінде топыраққа енгізуден гөрі тұқымды алдын-ала өңдеу процесінде қолдану мүмкіндігі бар. Әр түрлі концентрациядағы органоминералды тыңайтқыш қасиеттерінің оңтайлы үйлесімі бар композициялар сериясына химиялық талдау жүргізілді. Алынған инновациялық органоминералды тыңайтқыштың химиялық талдауы қоршаған орта қауіпсіздігінің гигиеналық стандарттарына сәйкес келеді. Сығындының дәнді және көкөніс дақылдарының әртүрлі сорттарының өну энергиясына және өну энергиясына әсерін зертханалық зерттеу нәтижелері далалық зерттеулерде одан әрі пайдалану үшін тыңайтқыштың оңтайлы концентрациясын анықтады. Дәнді дақылдардың тұқымын себу алдында өңдеуге арналған органоминералды тыңайтқыштың оңтайлы концентрациясы 1,2 г/л (S3), көкөніс дақылдары үшін 1,6 г/л (S4) құрады. Облыс көлдерінің түбіндегі шөгінділерге негізделген алынған сұйық органоминералды тыңайтқыш оны ауылшаруашылық өнімдерін өндірудің әртүрлі кезеңдерінде қолдануға мүмкіндік береді. Дәнді және көкөніс дақылдарының тұқымдарын егу алдында өңдеу үшін тыңайтқышты алу және қолдану әдістемесі әзірленді.

Level of implementation (in Russian) : Внедрено. Получены акты внедрения на практическое применение органоминерального удобрения: АО «Казахстанская аграрная экспертиза», ТОО «АБД-Арманы», ИП «Даулетов Жумарт Садвакасович», ОО «Экосфера», Агробиологическая станция СКУ им. М.Козыбаева.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілді. Органоминералды тыңайтқышты практикалық қолдануға енгізу актілері алынды: "Қазақстандық аграрлық сараптама" АҚ, "АБД-Арманы" ЖШС, "Дәулетов Жұмарт Сәдуақасұлы" ЖК, "Экосфера" ҚБ, М. Қозыбаев атындағы СҚУ агробиологиялық станциясы.

Efficiency (in Russian) : Экологический, экономический, социальный эффект. Эффект от использования местных природных ресурсов значительно снижает себестоимость органоминеральных удобрений, и как следствие позволит снизить цены на конечный продукт, это актуально в современных условиях. Применение органоминерального удобрения увеличивает урожайность сельскохозяйственных культур. Полученное удобрение является экологически чистым, что обеспечивает производство органической продукции, которое непосредственно благоприятно скажется на здоровье населения. Развитие органического земледелия будет способствовать созданию конкурентоспособной экологически чистой продукции на мировом рынке. Результаты лабораторных исследований инновационного органоминерального удобрения на основе донных отложений озер Северо-Казахстанской области, а также полученные качественные показатели сельскохозяйственной продукции произведенной с использованием удобрения, показали экологический и социальный эффекты, соответствие экологической безопасности для окружающей среды и здоровья населения. Получен положительный эффект от применения инновационного удобрения при предпосевной обработке семян, выраженный в увеличении энергии прорастания и всхожести семян зерновых и овощных культур. Отмечен эффект положительного влияния полученного органоминерального удобрения на увеличение урожайности зерновых и овощных культур в ходе полевых экспериментов.

Efficiency (in Kazakh) : Экологиялық, экономикалық, әлеуметтік әсер. Жергілікті табиғи ресурстарды пайдаланудың әсері органоминералды тыңайтқыштардың құнын едәуір төмендетеді, нәтижесінде түпкілікті өнімнің бағасын төмендетеді, бұл қазіргі жағдайда өзекті. Органоминералды тыңайтқышты қолдану дақылдардың өнімділігін арттырады. Алынған тыңайтқыш экологиялық таза, бұл халықтың денсаулығына тікелей әсер ететін органикалық өнімдер өндірісін қамтамасыз етеді. Органикалық егіншілікті дамыту әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті экологиялық таза өнім жасауға ықпал ететін болады. Солтүстік Қазақстан облысы көлдерінің түбіндегі шөгінділеріне негізделген инновациялық органоминералды тыңайтқышты зертханалық зерттеу нәтижелері, сондай-ақ тыңайтқышты пайдалана отырып өндірілген ауыл шаруашылығы өнімінің алынған сапалық көрсеткіштері экологиялық және әлеуметтік әсерлерді, қоршаған орта мен халықтың денсаулығы үшін экологиялық қауіпсіздіктің сәйкестігін көрсетті. Дәнді және көкөніс дақылдарының тұқымдарының өну және өну энергиясының жоғарылауында көрсетілген тұқымды егу алдындағы өңдеу кезінде инновациялық тыңайтқышты қолданудың оң әсері алынды. Алынған органоминералды тыңайтқыштың далалық тәжірибелер барысында дәнді және көкөніс дақылдарының өнімділігін арттыруға оң әсер ететіні атап өтілді.

Field of application (in Russian) : химико-технологические лаборатории, сельское хозяйство, природоохранные учреждения, учебный процесс.

Field of application (in Kazakh) : химия-технологиялық зертханалар, ауыл шаруашылығы, табиғатты қорғау мекемелері, оқу процесі.