The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования, разработки или проектирования являются дети с расстройством аутистического спектра (РАС) и их потребности в области медицинской помощи, образования и социальной поддержки в Республике Казахстан.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу, әзірлеу немесе жобалау объектісі Қазақстан Республикасындағы аутизм спектрі бұзылған балалар және олардың медициналық көмек, білім беру және әлеуметтік қолдау саласындағы қажеттіліктері болып табылады

Aim of work (in Russian) : Комплексное междисциплинарное исследование проблем детского аутизма в Республике Казахстан и разработка рекомендаций, имеющих теоретическую и практическую значимость для реализации психолого-медико-социальной помощи и интеграции детей в социальную и образовательную среду посредством разработки ИТ образовательной и междисциплинарной платформ, усовершенствование рекомендаций, абилитационных программ в целях развития компенсаторных возможностей детей с аутизмом

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан Республикасындағы балалар аутизмі мәселелерін білім беру және пәнаралық платформалары бар ақпараттық технологияларды жасау арқылы кешенді пәнаралық зерттеу және психологиялық, медициналық-әлеуметтік көмек көрсетуді жүзеге асыру және дамыту арқылы балаларды әлеуметтік-білім беру ортасына ендіру үшін теориялық және практикалық маңызы бар ұсыныстар әзірлеу, аутизмі бар балалардың компенсаторлық қабілеттерін дамыту мақсатындағы ұсыныстарды, оңалту бағдарламаларын жетілдіру

Методы исследования (на русском) : Аналитический – проведен анализ нормативно правовых документов, Социологический – проведен опрос населения, родителей детей с РАС, педагогов и педагогов ассистентов. Метод машинного обучения, на основе которого на этапе разработки и проведения исследования eye tracking для раннего выявления детей с РАС

Методы исследования (на казахском) : Аналитикалық – нормативтік құжаттарға талдау жүргізілді, әлеуметтік – тұрғындарға, аутизм спектрі бұзылған балалардың ата-аналарына, мұғалімдер мен әдістемелік көмекшілерге сауалнама жүргізілді. Автоматты оқыту әдісі, оның негізінде көзді бақылау зерттеулерін әзірлеу және жүргізу сатысында АСБ бар балаларды ерте анықтауға арналған.

Obtained results and novelty (in Russian) :  Проведен анализ и оценка нормативно правовых документов в вопросах расстройства аутистического спектра (РАС), разработаны три маршрута движения детей с РАС, которые согласованы с курирующими министерствами.  Проведен социологическое исследование среди родителей детей с РАС, педагогов и педагогов ассистентов, а также население РК.  Разработаны три методические рекомендаций.  Создана образовательная платформа предназначена для учителей и ассистентов педагогов https://ustazeducation.kz/  Разработаны и утверждены четыре образовательных программ повышения квалификации для педагогов (72 часа); педагогов ассистентов (72 часа), медицинских сотрудников (60 часов) и родителей детей с РАС (36 часов).  Проведено бучение для медицинских сотрудников поликлиник, педагогов и педагогов ассистентов, а также был организован воркшоп для родителей детей с аутизмом.  Проведен круглый стол с участием представителей министерства здравоохранения, социальной сферы и просвещения. Также приняли участие родители детей с РАС и представители НПО. Были представлены промежуточный результат Проекта.  Подготовлены шесть видеороликов (из которых три на русском и три казахском языке), которые разосланы в министерства здравоохранения, просвещения и ЦОН для ее диссеминации.  Опубликованы три статьи в журналах, входящих в перечень КОКСОН  Приняли участие в международной конференции с постерным и устным докладом

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Аутизм спектрінің бұзылуы (АСБ) мәселелері бойынша нормативтік құжаттарды талдау және бағалау жүргізілді, АСБ бар балалардың қозғалысының үш бағыты әзірленді, олар жетекшілік ететін министрліктермен келісілді.  АСБ бар балалардың ата-аналары, мұғалімдер мен әдістемелік көмекшілер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тұрғындары арасында әлеуметтік сауалнама жүргізілді.  Үш әдістемелік ұсыныс әзірленді.  Мұғалімдер мен көмекшілерге арналған білім беру платформасы құрылды https://ustazeducation.kz/  Мұғалімдердің біліктілігін арттырудың (72 сағат); ассистенттер (72 сағат), медициналық қызметкерлер (60 сағат) және АСБ бар балалардың ата-аналары (36 сағат) үшін біліктілігін арттырудың төрт білім беру бағдарламасы әзірленді және бекітілді;  Емханалардың медициналық қызметкерлеріне, мұғалімдерге және оқу-әдістемелік көмекшілерге тренинг өткізілді, аутизммен ауыратын балалардың ата-аналарына семинар ұйымдастырылды.  Денсаулық сақтау, әлеуметтік істер және білім министрлігі өкілдерінің қатысуымен дөңгелек үстел өтті. Сондай-ақ АСБ бар балалардың ата-аналары мен үкіметтік емес ұйым өкілдері қатысты. Жобаның аралық нәтижелері ұсынылды.  Алты бейнеролик дайындалды (оның үшеуі орыс тілінде және үшеуі қазақ тілінде), оны тарату үшін денсаулық сақтау, білім министрліктері мен халыққа қызмет көрсету орталықтарына жіберілді.  БҒСБК тізіміне енген журналдарда үш мақала жарияланды  Постер және ауызша баяндамамен халықаралық конференцияға қатысты

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Начата работа по созданию межсекторальной платформы (интегрированной информационно-образовательной психолого-медико-социальной помощи) с обязательной регистрацией пользователей, где будет представлена не только вся медицинская и правовая информация, но и будут заложены алгоритмы Искусственного интеллекта (ИИ) для ранней диагностики РАС. Определена цветовая гамма (дружелюбная для РАС), лого и архитектура сайта. Разработано ПО для записи, хранения и обработки видео движения зрачка, выбрано оборудование инфракрасного света для параллельного анализа движения зрачка. Работа по данной задаче продолжается Начато работа по разработке медицинской технологии на основе ИИ для диагностики РАС. Проведены встречи с международными экспертами по данному направлению. Было принято решение использование eye tracking технологии, позволяющий провести скрининг детей с РАС. Разработан алгоритм и определены технические характеристики для начала этапа eye tracking технологии. На основе обсуждения с представителями медицинской среды, IT специалистов было согласовано проведение исследования в двух группах: 1) когортное исследование дети от 6-9 месяцев; 2) Дети в возрасте 3-4 года. Работа по данной задаче продолжается.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Пайдаланушыларды міндетті түрде тіркейтін салааралық платформаны (біріктірілген ақпараттық-білім беру психологиялық, медициналық-әлеуметтік көмек) құру бойынша жұмыс басталды, онда барлық медициналық және құқықтық ақпарат ұсынылып қана қоймай, АСБ ерте диагностикалауға арналған жасанды интеллект алгоритмдері де ұсынылды. Түс схемасы (AСБ үшін қолайлы), логотип және сайт архитектурасы анықталды. Көздің қарашықтарының қозғалысының бейнежазбасын жазу, сақтау және өңдеу үшін бағдарламалық қамтамасыз ету әзірленді, ал көз қарашығының қозғалысын параллельді талдау үшін инфрақызыл жарық жабдығы таңдалды. Бұл тапсырма бойынша жұмыс жалғасуда АСБ диагностикасы үшін жасанды интеллект негізіндегі медициналық технологияны әзірлеу бойынша жұмыс басталды. Осы бағытта халықаралық сарапшылармен кездесулер өтті. AСБ бар балаларды скринингке мүмкіндік беру үшін «eye tracking» технологиясын қолдану туралы шешім қабылданды. ІТ мамандары бар топ құрылды. Көзді бақылау технологиясының кезеңін бастау үшін алгоритм әзірленді және техникалық сипаттамалары анықталды. Медициналық орта өкілдерімен және IT мамандарымен талқылау негізінде екі топта зерттеу жүргізуге келісілді: 1) 6-9 айлық балаларды когорттық зерттеу; 2) 3-4 жас аралығындағы бала. Бұл тапсырма бойынша жұмыс жалғасуда

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Улучшение качества жизни детей с РАС путем предоставления родителям необходимых навыков и знаний по воспитанию и уходу за детьми с РАС. Максимальная социализация: Обучение родителей навыкам общения и взаимодействия с детьми с РАС и способствует увеличению уровня социализации этих детей. Они могут стать более адаптированными к обществу и более вовлеченными в различные социальные среды. Формирование коммуникативных навыков. С учетом этих эффектов программа может привести к социальным и экономическим выгодам в виде улучшения качества жизни детей с РАС, уменьшения затрат на лечение и реабилитацию. В долгосрочной перспективе это может сэкономить ресурсы системы здравоохранения и образования, а также увеличить шансы детей на успешное будущее в обществе.

Efficiency (in Kazakh) : Ата-аналарды АСБ бар балаларды тәрбиелеу және оларға күтім жасау үшін қажетті дағдылар мен білімдермен қамтамасыз ету арқылы АСБ бар балалардың өмір сүру сапасын жақсарту. Максималды әлеуметтену: ата-аналарды АСБ бар балалармен қарым-қатынас және өзара әрекеттесу дағдыларына үйрету осы балалардың әлеуметтену деңгейін арттыруға көмектеседі. Олар әлеуметтік тұрғыдан бейімделіп, әртүрлі әлеуметтік орталарға көбірек араласа алады. Қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру.Осы әсерлерді ескере отырып, бағдарлама АСБ бар балалардың өмір сүру сапасын жақсарту, емдеу және оңалту шығындарын азайту түріндегі әлеуметтік және экономикалық тиімділікке әкелуі мүмкін. Ұзақ мерзімді перспективада бұл денсаулық пен білім беру ресурстарын үнемдеуге және балалардың қоғамдағы табысты болашаққа деген мүмкіндіктерін арттыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Область применения включает в себя обширные сферы деятельности, связанные с расстройством аутистического спектра (РАС) и его диагностикой, образованием и поддержкой. Конкретно: 1. Медицинская диагностика РАС: Разработанная медицинская технология на основе искусственного интеллекта для диагностики РАС имеет применение в педиатрии и детской психиатрии, позволяя проводить скрининг и раннюю диагностику у детей. 2. Образовательная сфера: Интегрированная информационно-образовательная платформа предоставляет ресурсы и информацию для родителей и педагогов, работающих с детьми с РАС. Это важно для обучения и воспитания детей с РАС, а также повышения квалификации специалистов. 3. Социальная поддержка: Платформа также может служить источником информации и ресурсов для оказания социальной поддержки семьям детей с РАС. Это включает в себя консультации, правовую помощь и рекомендации. 4. Исследовательская область: Работы по разработке и апробации новых технологий и методов диагностики РАС имеют применение в научных исследованиях и помогают улучшить наши понимание этого расстройства. Таким образом, наши проекты охватывают медицинскую, образовательную, социальную и исследовательскую сферы, что делает их важными для развития поддержки и ухода за детьми с РАС и их семьями в Казахстане и в других странах.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы аутизм спектрінің бұзылуымен (АСБ) және оны диагностикалаумен, білім берумен және қолдаумен байланысты қызметтің кең салаларын қамтиды. Атап айтқанда: 1. АСБ-ның медициналық диагностикасы: жасанды интеллект негізінде әзірленген медициналық технологияның педиатрияда және балалар психиатриясында балаларды скринингтік тексеруге және ерте диагностикалауға мүмкіндік береді. 2. Білім беру саласы: Біріктірілген білім беру ақпараттық платформасы АСБ бар балалармен жұмыс істейтін ата-аналар мен мұғалімдер үшін ресурстар мен ақпаратты ұсынады. Бұл АСБ бар балаларды оқыту және тәрбиелеу, сондай-ақ мамандардың кәсіби біліктілігін арттыру үшін маңызды. 3. Әлеуметтік қолдау: Платформа сонымен қатар АСБ бар балалардың отбасыларына әлеуметтік қолдау көрсету үшін ақпарат пен ресурстардың көзі бола алады. Бұл консультациялар, құқықтық көмек және ұсыныстарды қамтиды. 4. Зерттеу саласы: AСБ диагностикасының жаңа технологиялары мен әдістерін әзірлеу және сынау бойынша жұмыс ғылыми зерттеулерде қолданылады және бұл бұзылыс туралы түсінікті жақсартуға көмектеседі. Осылайша, біздің жобаларымыз медициналық, білім беру, әлеуметтік және ғылыми-зерттеу салаларын қамтиды, бұл оларды Қазақстандағы және басқа елдердегі АСБ бар балалар мен олардың отбасыларына қолдау мен күтімді жетілдіру үшін маңызды етеді