The object of research, development or design (in Russian) : Гранаты и перовскиты, легированные Ln2+, Ln3+, Ln4+

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ln2+, Ln3+, Ln4+ легирленген гранаттар және перовскиттер

Aim of work (in Russian) : Произвести синтез функциональных материалов на основе перовскитов и гранатов, легированных Ln2+, Ln3+, Ln4+ с дальнейшим исследованием их спектроскопических характеристик, анализом природы центров свечения и рассмотрение возможности их использования для освещения и фотогальваники.

Aim of work (in Kazakh) : Ln2+, Ln3+,Ln4+ легирленген перовскиттер мен гранаттар негізінде функционалдық материалдарды олардың спектроскопиялық сипаттамаларын одан әрі зерттеумен, жарқырау орталықтарының табиғатын талдаумен синтездеу және оларды жарықтандыру мен фотогальваника үшін пайдалану мүмкіндігін қарастыру.

Методы исследования (на русском) : твердофазный синтез, рентгеновская дифрактометрия, регистрация спектров фотолюминесценции и спектров возбуждения фотолюминесценции, спектроскопия при воздействии высокого давления, временноразрешающая спектроскопия, программный комплекс Quantum Espresso.

Методы исследования (на казахском) : қатты фазалық синтез, рентгендік дифрактометрия, фотолюминесценция спектрлерін және фотолюминесценцияның қозу спектрлерін тіркеу, жоғары қысым спектроскопиясы, уақытша шешуші спектроскопия, Quantum espresso бағдарламалық кешені.

Obtained results and novelty (in Russian) : – методом твердофазного синтеза и жидкофазной эпитаксии получены образцы гранатов и перовскитов, допированных ионами лантаноидов, структурные характеристи-ки полученных образцов проверены при помощи метода рентгеновской дифрактометрии; – исследованы спектры фотолюминесценции, спектры возбуждения фотолюминесценции, каждой полосе излучения поставлены в соответствие энергетические переходы. Показаны основные закономерности изменения интенсивности люминесценции при увеличении степени легирования лантаноидами. При регистрации спектров люминесценции при воздействии высокого давления в LaAlO:Pr выявлено смещение основных полос в низкоэнергичную сторону; – сделан анализ природы центров свечения, связанных с ионами лантаноидов, объяснена природа и динамика изменения полос безызлучательных переходов при воз-действии высокого давления, обосновано влияние симметрии кристаллического поля на энергию переходов; – произведены первопринципные расчеты зонной структуры, плотности состоя-ний, диэлектрической функции Y3Al5O12:La с различными степенями легирования ланта-ном в программе Quantum Espresso, приведены основные закономерности изменения ос-новных параметров, результаты моделирования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - қатты фазалық синтез және сұйық фазалық эпитаксия әдісімен лантанид иондарымен қосылған гранаттар мен перовскиттердің үлгілері алынды, алынған үлгілердің құрылымдық сипаттамалары рентгендік дифрактометрия әдісімен тексерілді; – фотолюминесценция спектрлері, фотолюминесценцияның қозу спектрлері зерттелді, әрбір сәулелену жолағы энергетикалық ауысуларға сәйкес келеді. Лантанидтермен легирлеу дәрежесінің жоғарылауымен люминесценция қарқындылығының өзгеруінің негізгі заңдылықтары көрсетілген. LaAlO3:Pr-де жоғары қысымға ұшыраған кезде люминесценция спектрлерін тіркеу кезінде негізгі жолақтардың төмен энергияға ауысуы анықталды; – лантанид иондарымен байланысты жарқырау орталықтарының табиғатына талдау жасалды, жоғары қысымның әсерінен радиациясыз ауысу жолақтарының өзгеруінің табиғаты мен динамикасы түсіндірілді, Кристалл өрісінің симметриясының ауысу энергиясына әсері негізделді; -Y3Al5O12:La диэлектрлік функциясының аймақтық құрылымын, күй тығыздығын, Quantum espresso бағдарламасында лантанмен әртүрлі дәрежеде легирлегенде негізгі принципті есептеулер жүргізілді, негізгі параметрлердің өзгеруінің негізгі заңдылықтары, модельдеу нәтижелері келтірілген.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Методом твердофазного синтеза получены образцы гранатов и перовскитов, допированных ионами лантанидов в различной концентрации. Проведена регистрация спектров возбуждения и излучения, излучения при воздействии гидростатического давления, временноразрешающая спектроскопия. По результатам спектроскопии проведен анализ изменения переходов в энергетических уровнях, эффективности люминесценции, электронной структуры материалов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қатты фазалық синтез әдісімен әр түрлі концентрациядағы лантанид иондарымен толықтырылған гранаттар мен перовскиттердің үлгілері алынды. Гидростатикалық қысымға ұшыраған кезде қозу және сәулелену, сәулелену спектрлерін тіркеу, уақытша шешуші спектроскопия жүргізілді. Спектроскопия нәтижелері бойынша энергетикалық деңгейлердегі ауысулардың өзгеруіне, люминесценцияның тиімділігіне, материалдардың электрондық құрылымына талдау жүргізілді.

Level of implementation (in Russian) : Исследование не внедрено (нет акта внедрения). По результатам получены патенты на полезную модель.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу енгізілмеген (енгізу актісі жоқ). Нәтижелері бойынша пайдалы модельге патенттер алынған.

Efficiency (in Russian) : в результате реализации проекта опубликовано 3 статьи в международных рецензируемых журналах, входящих в базу Web of science Q2, получено 2 патента на полезную модель, написана 1 монография.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның нәтижесінде Web of Science Q2 деректер базасына енгізілген халықаралық рецензияланған журналдарда 3 мақала жарияланды, 2 пайдалы модель патенті алынды, 1 монография жазылды.

Field of application (in Russian) : Научные результаты могут быть применены для расчета и создания материалов для освещения и фотогальваники

Field of application (in Kazakh) : Ғылыми нәтижелерді жарықтандыру және фотоэлектрлік материалдарды есептеу және жасау үшін қолдануға болады