The object of research, development or design (in Russian) : Медоносные пчёлы краинской, карпатской и других пород

The object of research, development or design (in Kazakh) : Краин, карпат және басқа тұқымдардың бал аралары

Aim of work (in Russian) : Разработка технологий эффективного управления селекционным процессом сохранения и совершенствования генетических ресурсов в пчеловодстве на основе достижений биотехнологий, и современных зоотехнических, информационно-статических методов селекции.

Aim of work (in Kazakh) : Биотехнология жетістіктері және селекцияның заманауи зоотехникалық, ақпараттық-статикалық әдістері негізінде ара шаруашылығындағы генетикалық ресурстарды сақтау мен жетілдірудің селекциялық процесін тиімді басқару технологияларын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Общепринятые зоотехнические методы оценки и частные специальные методики по проведению морфометрических и молекулярно-генетических анализов, селекции, разведения, информационной технологии. Результаты исследований. Определены направления селекционной работы.

Методы исследования (на казахском) : Бағалаудың жалпы қабылданған зоотехникалық әдістері және морфометриялық және молекулалық-генетикалық талдаулар, селекция, асылдандыру, ақпараттық технологияларды жүргізудің жеке арнайы әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : Определены направления селекционной работы.Разработана программа организации селекционно-племенной работы в пчеловодстве, методические рекомендации по технологии содержания медоносных пчел, и сохранению аборигенных пчел местных популяции в местах их обитания.Разработан план породного районирования разводимых трех пород медоносных пчел в различных зонах Казахстана, проведено гентотипирование и паспортизация пчел с использованием морфометрических и молекулярно-генетических исследований, по результатам которых был подготовлен бюллетень, подготовлено руководство по разработке программы информационной технологии.Созданы 14 селекционных групп пчел, краинской 7, карпатской 5, среднерусской 1 и аборигенной 1.Для ведения линейной селекции из 25 пчелиных маток, выделены 13 чистопородных дочек. По составу пыльцы и меда установлена доля участия растений в медоносе, указывающая флоромиграции и флороспециализации пчел.Внедрена новая программа ApisLab. Создана база данных пчелосемей с результатами ХПП и морфометрических исследований.Адаптирована система дистанционного контроля жизнедеятельности пчел.Определены уровень породности от 6000 пчелосемей по морфометрическим и от 839 - по молекулярно- генетическим методам. Впервые в Казахстане проведены исследования по породной принадлежности разводимых пород пчел по морфометрическим и молекулярно-генетическим методам, с последующей паспортизацией, созданием базы данных в системе программы ApisLab

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Селекциялық жұмыстың бағыттары анықталды.Ара шаруашылығында селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстарды ұйымдастыру бағдарламасы, бал араларын өсіру технологиясы және жергілікті популяциялар аборигендік араларды сақтау бойынша әдістемелік ұсынымдар әзірленді.Қазақстанның әртүрлі зоналарында өсірілетін бал араларының үш тұқымын тұқымдық аудандастыру жоспары әзірленді, морфометриялық және молекулалық-генетикалық зерттеулерді пайдалана отырып, араларды гентотиптеу және паспорттау жүргізілді, соның нәтижесінде бюллетень әзірленді, ақпараттық технологиялар бағдарламасын әзірлеу бойынша нұсқаулық дайындалды.Аралардың 14 селекциялық тобы, краин 7, карпат 5, орталық орыс 1 және аборигендік 1 тобы құрылды. 25 аналық араның ізаралық селекциясын жүргізу үшін 13 таза тұқымды қыздары бөлінді.Тозаң мен балдың құрамы бойынша өсімдіктердің бал өсімдіктеріне қатысу үлесі аралардың флоромиграциясы мен флораспециализациясы анықталды.Жаңа ApisLab бағдарламасы енгізілді.Морфометриялық және шаруашылыққа пайдалы белгілері бойынша ара отбасы туралы мәліметтер базасы құрылды.Аралардың өмір тіршілігін қашықтықтан бақылау жүйесі бейімделді.Морфометриялық әдіспен 6000 және генетикалық-молекулалық әдіспен 839 ара отбасының тұқымдық деңгейі анықталды Қазақстанда алғаш рет өсірілетін ара тұқымдарының морфометриялық және молекулалық-генетикалық әдістер бойынша тұқымдық тиістілігін зерттеу, паспорттау, ApisLab бағдарламасы жүйесінде деректер базасын құру жұмыстары жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Применение метода морфометрии в определении породного состава ускоряет процесс отбора материнских и отцовских линии по сравнению с классическим методом на 80,6-83,3%. На проведение бонитировки пчел путем использования цифрового анализа процесс отбора лучших для создания племенного массива ускоряет в 5-6 раз. Применение этого метода положительно отразиться на эффективности селекции на пасеках. Применение программы Apislab упрощает процесс учета пчелиных семей в промышленных и селекционных группах. Электронная база данных позволяет увеличить скорость работы с полученными цифровыми данными; снижать трудовые затраты; поддерживать актуальность направлений, сокращать избыточность; устранять противоречивость данных и обеспечивать общий доступ к сводным данным; соблюдать стандарты хранения, безопасность и целостность данных. Создание функционалов Apis Science и Apis Apiary позволило ускорить получения информационного материала по запросу ученых и пчеловодов. Применение новой подпрограммы с использованием гаджетов по QR-код в каждой пчелиной семье, пасеках эффективность работы пчеловода повышается на 70%.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тұқымдық құрамды анықтауда морфометрия әдісін қолдану классикалық әдіспен салыстырғанда аналық және аталық іздерді іріктеу процесін 80,6 - 83,3% - ға жеделдетеді. Сандық талдауды қолдану арқылы араларды бағалау үшін асыл тұқымды құру үшін үздіктерді таңдау процесі 5-6 есе жылдамдатады. Бұл әдісті қолдану омартадағы селекцияның тиімділігіне оң әсер етеді. Apislab бағдарламасын қолдану өнеркәсіптік және селекциялық топтардағы ара колонияларын есепке алу процесін жеңілдетеді. Электрондық дерекқор алынған цифрлық деректермен жұмыс істеу жылдамдығын арттыруға мүмкіндік береді; еңбек шығындарын азайту; бағыттардың өзектілігін сақтау, артықтықты азайту; деректердің сәйкессіздігін жою және жиынтық деректерге ортақ қол жеткізуді қамтамасыз ету; деректердің қауіпсіздігі мен тұтастығын, стандартын сақтау. Apis Science және Apis Apiary функционалдарының құрылуы, ғалымдар мен омарташылардың сұранысы бойынша ақпараттық материал алуды жеделдетуге мүмкіндік берді. Әр ара отбасында, омарталарда QR-код гаджеттерін қолдана отырып, жаңа кіші бағдарламаны қолдану омарташының жұмысының тиімділігі 70% - ға артады.

Level of implementation (in Russian) : Внедрена новая эффективная информационная программа ApisLab и система дистанционного контроля пчелиных семей, паспортизация и использование QR-кодов для создания информационных данных о пасеках.

Level of implementation (in Kazakh) : ApisLab жаңа тиімді ақпараттық бағдарламасы және ара отбасыларын қашықтықтан басқару жүйесі енгізілді, паспорттау және омарта туралы ақпараттық мәліметтер құру үшін QR кодтарын пайдалану.

Efficiency (in Russian) : Повышение медопродуктивности на 25%, урожайность культур более чем 20%.

Efficiency (in Kazakh) : Бал өнімділігін 25%-ға, дақылдардың өнімділігін 20%-дан жоғары арттыру.

Field of application (in Russian) : Отрасль пчеловодство

Field of application (in Kazakh) : Ара шаруашылығы саласы