The object of research, development or design (in Russian) : Отходы фосфорного производства и фосфорсодержащие удобрения

The object of research, development or design (in Kazakh) : Фосфор өндірісінің қалдықтары және фосфорқұрамдас тыңайтқыш

Aim of work (in Russian) : Разработка технологии получения фосфорсодержащих удобрений на основе коттрельной пыли для повышения урожайности сельскохозяйственных культур

Aim of work (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыру үшін коттрель шаңы негізінде фосфорқұрамдас тыңайтқыштарды алу технологиясын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Для решения поставленных задач выбраны современные аналитические (количественные и качественные), термодинамические, химические, потенциометрические, а также вычислительные, лабораторные и экспериментально-промышленные методы с помощью растрового электронного микроскопа (РЭМ) марки Jeol JSM-6490l V, ИК-Фурье-спектрометра (Zhimadzu IR Prestige-21), дифференциально-термического анализатора (ДТА) и рентгеновского энергодисперсионного микроанализатора INCAEnergy (Oxford Instruments) и другие приборы, находящиеся в Испытательной региональной лаборатории инженерного профиля (ИРЛИП) «Конструкционные и биохимические материалы»

Методы исследования (на казахском) : Қойылған тапсырмалардыі шешу үшін қазіргі заманғы аналитикалық (сандық және сапалық), термодинамикалық, химиялық, потенциометриялық, сондай-ақ есептеу, зертханалық және тәжірибелік-өндірістік әдістер Jeol JSM-6490l V сканерлеуші электронды микроскоп (SEM), IR- Фурье спектрометрі (Zhimadzu IR Prestige-21), дифференциалды жылу анализаторы (DTA) және INCAEnergy (Oxford Instruments) рентгендік энергия-дисперсиялық микроанализатор және «Құрылымдық және биохимиялық материалдар» Инженерлік аймақтық сынақ зертханасында (ҚжБМИА) орналасқан басқа құрылғылар падаланылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В данном этапе работы определены и отработаны оптимальные параметры (температура, объем и концентрация растворов, время) процесса получения моно-кальций фосфата, полученного из коттрельной пыли отхода Ново-Джамбульского фосфорного завода с последующем получением фосфорсодержащих удобрений. Изучены термодинамические закономерности процесса образования коттрельной пыли и разложения коттрельной пыли в растворе серной кислоты. В ходе исследований определены термодинамические значения системы, как энтальпия, энтропия и энергия Гиббса с использованием программного комплекса «Outokumpu HSC-6». Изучены кинетические закономерности процесса получения моно-кальций фосфата из коттрельной пыли с применением растворов серной кислоты. Установлены оптимальные параметры процесса разложения коттрельной пыли в растворе серной кислоты с использованием метода математического планирования экспериментов. Обработка кинетических данных, проводимых уровнением формальной кинетики Павлюченко показала, что данный химический процесс протекает в диффузионной области. Об этом свидетельствует значение «кажущейся» энергии активации, которая составлеят Екаж=5,94 кДж/моль.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыстың осы кезеңінде Жаңа-Жамбыл фосфор зауытының қалдықтарынан алынған монокальций фосфатынан кейінен фосфорқұрамдас тыңайтқыштар алу үрдісінің оңтайлы көрсеткіштері (температура, ерітінділердің көлемі және концентрациясы, уақыты) анықталды және нақтыланды. Коттрель шаңының түзілу және коттрель шаңының ыдырау үрдісінің термодинамикалық заңдылықтары зерттелді. Зерттеу барысында «Outokumpu HSC-6» кешенді бағдарлама көмегімен энтальпия, энтропия және Гиббс энергиясы сияқты жүйенің термодинамикалық мәндері анықталды. Күкірт қышқылы ерітінділерін пайдаланып, коттрель шаңынан монокальций фосфатын алу процесінің кинетикалық заңдылықтары зерттелді. Тәжірибелерді математикалық жоспарлау әдісімен күкірт қышқылы ерітіндісінде коттрель шаңының ыдырау процесінің оңтайлы параметрлері орнатылды. Кинетикалық көрсеткіштерді Павлюченко теңдеуімен өңдей отырып, «болжамды» белсенділік энергиясының мәні Еболж.=5,94кДж/мольға тең болып, химиялық реакцияның диффузиялық аймақта жүретіндігі анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Отсутствует

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Целевыми потребителями полученных результатов являются сельскохозяйственные кооперативы.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушылары ауыл шаруашылығы кооперативтері болып табылады.