The object of research, development or design (in Russian) : Методы интеллектуальной геоинформационный системы поддержки принятия решений в здравоохранении на базе объяснимого машинного обучения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Түсінікті машиналық оқыту негізінде денсаулық сақтауда шешімдерді қолдауға арналған интеллектуалды геоақпараттық жүйенің әдістері.

Aim of work (in Russian) : Разработка моделей, алгоритмов и методов, интеллектуальной геоинформационной системы мультикритериальной поддержки принятия решений в сфере здравоохранения на базе моделей объяснимого машинного обучения, NLP, ГИС с применением социальной, медицинской и экономической информации.

Aim of work (in Kazakh) : Әлеуметтік, медициналық және экономикалық ақпаратты қолдана отырып, түсіндірмелі машиналық оқыту, NLP, ГАЖ модельдері негізінде денсаулық сақтау саласындағы шешімдерді қабылдаудың мультикритериалдық қолдаудың модельдерін, алгоритмдері мен әдістерін, зияткерлік геоақпараттық жүйесін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Иформационно-аналитический анализ, моделирование, прототипирование компонентов программной системы.

Методы исследования (на казахском) : Ақпараттық-аналитикалық талдау, модельдеу, бағдарламалық жүйенің компоненттерін прототиптеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Были разработаны: набор данных для обучения моделей объяснимого машинного обучения, состоящий из 34 показателей в 200 строках данных и модель машинного объяснения на базе библиотек XGBoostregressor и SHAP. Модель оценивает значимость показателей медицинского учреждения с точки зрения принятого целевого параметра (медицинские показатели, показатели официальной оценки учреждений)., Разработан прототип системы поддержки принятия решений в составе интеллектуальной геоинформационной системы (ИГИС), обеспечивающий интерпретацию результатов работы моделей объяснимого машинного обучения включая показатели оценки социальной составляющей (на базе корпуса текстов). ИГИС обеспечивает графическое представление показателей MCDA с привязкой к географическим координатам. Разработан прототип интеллектуальной геоинформационной системы (ИГИС), обеспечивающий визуализацию результатов работы моделей объяснимого машинного обучения, показателей оценки социальной составляющей (на базе корпуса текстов). ИГИС обеспечивает графическое представление показателей с привязкой к географическим координатам и временной динамикой и пространственным распределением. Для построения системы использованы картографический сервис Yandex.Maps, Vue.js 3 (Nuxt 3) и Django 2.2 для построения пользовательского интерфейса.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Төмендегілер әзірленді: 200 деректер жолындағы 34 көрсеткіштен және XGBoostregressor және SHAP кітапханаларына негізделген машинаны түсіндіру үлгісінен тұратын түсіндірілетін машиналық оқыту үлгілерін үйретуге арналған деректер жинағы. Модель қабылданған мақсатты параметр (медициналық көрсеткіштер, мекемелерді ресми бағалау көрсеткіштері) тұрғысынан емдеу мекемесінің көрсеткіштерінің маңыздылығын бағалайды. Интеллектуалды географиялық ақпараттық жүйенің (IGIS) бөлігі ретінде шешімдерді қолдау жүйесінің прототипі әзірленді, ол түсіндірілетін машиналық оқыту үлгілерінің нәтижелерін түсіндіруді, соның ішінде әлеуметтік құрамды бағалау көрсеткіштерін (мәтіндік корпус негізінде) қамтамасыз етеді. IGIS географиялық координаттарға сілтеме жасай отырып, MCDA көрсеткіштерінің графикалық көрінісін береді. Интеллектуалды географиялық ақпараттық жүйенің (IGIS) прототипі әзірленді, ол түсіндірілетін машиналық оқыту үлгілерінің нәтижелерін және әлеуметтік компонентті бағалау көрсеткіштерін (мәтіндік корпус негізінде) визуализациялауды қамтамасыз етеді. IGIS географиялық координаттар мен уақыт динамикасына және кеңістіктік үлестіруге сілтеме жасай отырып, көрсеткіштердің графикалық көрінісін қамтамасыз етеді. Жүйені құру үшін пайдаланушы интерфейсін құру үшін Yandex.Maps, Vue.js 3 (Nuxt 3) және Django 2.2 карта жасау қызметі пайдаланылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономический эффект будет складываться из нескольких составляющих. Во-первых, экономический эффект может быть получен от реализации разработанных моделей и методов анализа медицинских баз данных, на сумму до 10 миллионов долларов. Во-вторых, система будет способствовать снижению издержек государства на здравоохранение в пожилом возрасте в размере около 2 млн. долларов в год. Результаты проекта могут быть использованы службами электронного здравоохранения, врачами и социальными работниками, службами страхования. Научный и социальный эффект может быть мультипликативным, поскольку разрабатываемые технологии могут применяться не только в здравоохранении, но и в других крупных хозяйственных комплексах.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық әсер бірнеше құрамдас бөліктерден тұрады. Біріншіден, 10 миллион долларға дейінгі сомада медициналық деректер қорын талдаудың әзірленген үлгілері мен әдістерін енгізуден экономикалық нәтиже алуға болады. Екіншіден, бұл жүйе мемлекеттің қартайған кездегі денсаулық сақтау шығындарын жылына шамамен 2 миллион долларға қысқартуға мүмкіндік береді. Жоба нәтижелерін электронды денсаулық сақтау қызметтері, дәрігерлер мен әлеуметтік қызметкерлер, сақтандыру қызметтері пайдалана алады. Ғылыми-әлеуметтік нәтиже мультипликативті болуы мүмкін, өйткені әзірленген технологиялар тек денсаулық сақтауда ғана емес, сонымен қатар басқа да ірі экономикалық кешендерде қолданылуы мүмкін.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Программа успешно выполнена согласно календарному плану. Расходование средств финансирования за этот период обоснованно. Качество проводимых (завершенных) работ высокое и обеспечивается: - использованием современных технологий (ГИС, NLP, MCDA) с применением новых методов EML. Из которых применение EML в задачах MCDA является новым научным направлением. - публикациями результатов исследований в научных журналах входящих в базы данных Web of Science, Scopus, в том числе, имеющих импакт фактор (1 статья в журнале Q1) и в журналах, рекомендованных ККСОН МОН РК, ВАК РФ. Промежуточные результаты исследований используются в учебном процессе КАЗНИТУ им К.И. Сатпаева и Жилинского университета (Словакия)

Efficiency (in Kazakh) : Бағдарлама күнтізбелік жоспарға сәйкес сәтті аяқталды. Осы кезеңдегі қаражаттың жұмсалуы негізделген. Жүргізілетін (аяқталған) жұмыстардың сапасы жоғары және мыналармен қамтамасыз етіледі: - жаңа EML әдістерін қолдана отырып, заманауи технологияларды (GIS, NLP, MCDA) қолдану. Оның ішінде MCDA тапсырмаларында EML қолдану жаңа ғылыми бағыт болып табылады. - зерттеу нәтижелерін Web of Science, Scopus дерекқорларына енгізілген ғылыми журналдарда, оның ішінде импакт-факторы бар (1-тоқсан журналында 1 мақала) және ҚР БҒМ ККСОН, Ресей Федерациясының Жоғары аттестаттау комиссиясы ұсынған журналдарда жариялау. . Аралық зерттеу нәтижелері Қ.И. атындағы ҚазҰТУ-дың оқу процесінде қолданылады. Сәтбаев және Жилина университеті (Словакия)

Field of application (in Russian) : Система управления здравоохранением

Field of application (in Kazakh) : Денсаулық сақтауды басқару жүйесі