Inventory number IRN Number of state registration
0223РК00274 AP09259790-OT-23 0121РК00362
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 15
International publications: 1 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Number of books Appendicies Sources
1 4 77
Total number of pages Patents Illustrations
105 0 4
Amount of funding Code of the program Table
13480883 AP09259790 6
Name of work
Мониторинг как метод исследования и прогнозирования динамики этносоциальных процессов в Республике Казахстан
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Fundamental Метод, способ
Report authors
Шайкемелев Мухтарбек Сейд-Алиевич , Айтымбетов Нуркен Искакович , Курганская Валентина Дмитриевна , Дунаев Владимир Юрьевич , Додонов Вячеслав Юрьевич , Исмагамбетов Талгат Танатарович , Беркинбай Ибрахым Ордабекулы , Мамедова Парида Иманжановна , Болганбаева Шолпан Дуйсенбековна ,
0
2
1
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
РГП на ПХВ "Институт философии, политологии и религиоведения""
Abbreviated name of the service recipient РГП на ПХВ "Институт философии, политологии и религиоведения" КН МОН РК
Abstract

Этносоциальные процессы в Республике Казахстан.

Қазақстан Республикасындағы этноәлеуметтік үдерістер.

Целью НИП является содействие снижению уровня межэтнической напряжённости в межэтнических взаимодействиях в Республике Казахстан через оптимизацию этнополитического менеджмента; разработка прогноза динамики этносоциальных процессов на основе анализа: концептуально-проблемного поля этнополитики, установок общественного сознания казахстанцев, деятельности институтов образования, СМИ, Ассамблеи народа Казахстана (АНК), этнокультурных объединений (ЭКО), органов управления/самоуправления, факторов интеграции этносов в казахстанское общество.

ҒЗЖ мақсаты – этносаяси басқаруды оңтайландыру арқылы Қазақстан Республикасындағы этносаралық өзара іс-қимылдағы этносаралық шиеленіс деңгейін төмендетуге көмектесу; талдау негізінде этноәлеуметтік процестер динамикасының болжамын әзірлеу: этносаясаттың концептуалды және мәселелік өрісі, қазақстандықтардың қоғамдық санасының көзқарастары, оқу орындарының, бұқаралық ақпарат құралдарының, Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметі (ҚХА) ), этномәдени бірлестіктер (ЭМБ), басқару органдары/өзін-өзі басқару органдары, этностардың қазақ қоғамына интеграциялану факторлары.

Методы социально-теоретического и конкретно-социологического анализа процессов социальных изменений; структурный функционализм; символический интеракционизм; теория конфликта.

Әлеуметтік-теориялық және әлеуметтік өзгерістер үдерістерін нақты әлеуметтанулық талдау әдістері; құрылымдық функционализм; символикалық интеракционизм; конфликт теориясы.

Разработана методология исследования этносоциальных процессов; выявлено концептуально-проблемное поле этнополитики; исследованы этносоциальные процессы в местах компактного проживания этносов; изучен международный опыт мониторинговых исследований; определён уровень межэтнической напряжённости на юге страны и РК; исследована эффективность этнокультурного воспитания; определена роль СМИ в формировании межэтнических границ; выявлены проблемные зоны в этнополитике; выделен главный фактор иерархизации факторов интеграции этносов; разработаны практические рекомендации по оптимизации этносоциального менеджмента в различных сферах казахстанского общества. Новизна данного проекта состоит в выявлении концептуально-проблемного поля реальной этнополитики, которое нуждается в постоянной коррекции вследствие вероятностного характера развития этносоциальных процессов; в выявлении и отслеживании источников напряжённости в этносоциальных процессах в РК; в определении эффективности этнокультурного воспитания в системе образования; в анализе актуальной медиаинформации с целью выявления новых дискриминационных практик, влияющих на этносоциальные процессы; в научной оценке работы Ассамблеи народа Казахстана, этнокультурных объединений, институтов управления / самоуправления на местах; в разработке новых рекомендаций для акторов политического процесса.

Этноәлеуметтік үдерістерді зерттеу әдістемесі әзірленді; этносаясаттың концептуалды және мәселелік өрісі анықталды; этностардың ықшам қоныстанған жерлеріндегі этноәлеуметтік үдерістер зерттелді; мониторингтік зерттеулердің халықаралық тәжірибесі зерттелді; еліміздің оңтүстігіндегі және Қазақстан Республикасындағы ұлтаралық шиеленіс деңгейі анықталды; этномәдени тәрбиелеудің тиімділігі зерттелді; этносаралық шекараны қалыптастырудағы бұқаралық ақпарат құралдарының рөлі айқындалды; этносаясаттағы мәселелік аймақтар анықталды; этникалық топтардың интеграция факторларын иерархиялаудың негізгі факторы атап өтілді; Қазақстан қоғамының түрлі салаларында этноәлеуметтік басқаруды оңтайландыру бойынша тәжірбелік ұсыныстар әзірленді. Бұл жобаның жаңалығы этноәлеуметтік үдерістердің дамуының ықтималдық сипатына байланысты, тұрақты түзетуді қажет ететін, нақты этносаясаттың концептуалды және мәселелік өрісін анықтауда; Қазақстан Республикасындағы этноәлеуметтік үдерістердегі шиеленіс көздерін анықтау және қадағалауда; білім беру жүйесіндегі этномәдени тәрбиенің тиімділігін анықтауда; этноәлеуметтік үдерістерге әсер ететін жаңа кемсітушілік тәжірибелерді анықтау мақсатында ағымдағы БАҚ ақпаратын талдауда; Қазақстан халқы Ассамблеясының, этномәдени бірлестіктердің және жергілікті басқару/өзін-өзі басқару органдарының жұмысын ғылыми тұрғыдан бағалауда; саяси үдерістің субъектілері үшін жаңа ұсыныстар әзірлеуде.

Мониторинговые исследования, проводимые сотрудниками проекта во время запланированных научных мероприятий, будут способствовать сбору ценной социальной информации, анализ которой позволит определять состояние межэтнических взаимодействий и прогнозировать развитие этносоциальных процессов в регионах страны с учетом внутренних и внешних факторов.

Жоспарланған ғылыми іс-шаралар кезінде жоба қызметкерлері жүргізетін мониторингтік зерттеулер құнды әлеуметтік ақпаратты жинауға ықпал етеді, олардың талдауы этносаралық өзара іс-қимылдың жай-күйін анықтауға және ел аймақтарындағы этноәлеуметтік үдерістердің дамуын, ішкі және сыртқы факторларды ескере отырып болжауға мүмкіндік береді.

Формой внедрения результатов будет повышение качественного уровня этнополитического менеджмента на основе использования данных мониторинга, в том числе: анализа социологических данных, характеризующих установки массового сознания; оценки эффективности, выявления позитивных и негативных аспектов деятельности институтов образования, СМИ, Ассамблеи народа Казахстана, этнокультурных объединений, органов местного управления и самоуправления; системного представления факторов, способствующих и затрудняющих интеграцию этносов в казахстанское общество.

Нәтижелерді іске асыру нысаны мониторинг деректерін пайдалану негізінде этносаяси менеджменттің сапалық деңгейін арттыру болады, оның ішінде: бұқаралық сананың қатынасын сипаттайтын әлеуметтанулық деректерді талдау; оқу орындарының, бұқаралық ақпарат құралдарының, Қазақстан халқы Ассамблеясының, этномәдени бірлестіктердің, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдарының қызметінің тиімділігін бағалау, оң және теріс жақтарын анықтау; этностардың қазақстандық қоғамның бірігуін жеңілдететін және кедергі келтіретін факторларды жүйелі түрде көрсету.

Эффективность – публикация статей в научных журналах; самостоятельное издание сборников научных трудов, подготовка аналитических отчётов; доклады и выступления на конференциях, симпозиумах, методологических семинарах, круглых столах и т.д.; интервью в СМИ; аналитические записки с практическими рекомендациями в центральные и местные органы управления, Ассамблею народа Казахстана, органы управления образованием, СМИ.

Тиімділік – ғылыми журналдарда мақалаларды жариялау; ғылыми еңбектер жинақтарын дербес басып шығару, талдамалық есептерді дайындау; конференцияларда, симпозиумдарда, әдістемелік семинарларда, дөңгелек үстелдерде және т.б. баяндамалар мен баяндамалар; БАҚ сұхбаттары; орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдарға, Қазақстан халқы Ассамблеясына, бiлiм беру органдарына және бұқаралық ақпарат құралдарына практикалық ұсыныстары бар талдамалық жазбалар.

Область применения – регулирование этносоциальных процессов в Республике Казахстан. Целевые потребители – ученые, аналитики, органы управления, АНК, органы образования, масс-медиа, печатные СМИ. Будут даны практические рекомендации по повышению эффективности механизмов интеграции этносов в казахстанское общество.

Қолдану аясы: Қазақстан Республикасындағы этноәлеуметтік үдерістерді реттеу. Мақсатты тұтынушылар ғалымдар, сарапшылар, мемлекеттік органдар, ҚХА, білім беру органдары, БАҚ, баспа БАҚ болып табылады. Этникалық топтарды Қазақстан қоғамына интеграциялау тетіктерінің тиімділігін арттыру бойынша тәжірибелік ұсыныстар беріледі.

UDC indices
32:001.12./18
International classifier codes
11.15.37;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
этносы; этносоциальные процессы; этнополитика; межэтническая напряженность; прогнозирование;
Key words in Kazakh
этностар; этноәлеуметтік үрдістер; этносаясат; этносаралық наразылық; болжау;
Head of the organization Сейдуманов Серик Турарович Доктор социологических наук / профессор
Head of work Шайкемелев Мухтарбек Сейд-Алиевич Доктор философских наук / Ассоциированный профессор
Native executive in charge