The object of research, development or design (in Russian) : Маркеры ранжированности в социально-организационной структуре общества бронзового века Сарыарки.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Сарыарқа қола дәуірі қоғамының әлеуметтік-ұйымдастырушылық құрылымындағы дәрежелік маркерлер.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в конкретизации и систематизации маркеров ранних форм ранжированности в социально-организационной структуре общества бронзового века Сарыарки, проведенных посредством аналитической обработки массового археологического материала погребального характера.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты археологиялық жерлеу ғұрпы материалдарын жаппай сараптамалық талдау жасау арқылы, Сарыарқадағы қола дәуірдің ертедегі маркерлік саралық әлеуметтік-ұйымдастырушылық құрылымын нақтылау және жүйелеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Для исследования темы проекта будут использованы следующие традиционные методы: методы сбора, систематизации и сравнительного анализа материалов из опубликованных источников; методы сравнительно-исторического, семантического анализа, синтеза, исторической реконструкции; методы полевых исследований, методы статистики, систематизации, классификации, описания и анализа и т.п. Методика аналитической обработки археологических коллекций подразумевает использование классификационных и типологических схем, составление статистических таблиц, применение методов синхронизации, диахронизации и т.д. Методика технико-технологического анализа керамики базируется на трасологии, бинокулярной микроскопии (в настоящей работе использован микроскоп МБС-10) и физическом моделировании. Радиоуглеродный метод, позволит получить достоверные определения абсолютной хронологии памятника. Палеоантропологический метод необходим для получения прямой информации о физических особенностях древних популяций, их антропологическом типе и физическом развитии, характере распространения в том или ином обществе болезней и демографических показателей: соотношении полов, продолжительности жизни, детской смертности.

Методы исследования (на казахском) : Жоба тақырыбын зерттеу үшін мынадай дәстүрлі әдістер пайдаланылады: жарияланған деректерден материалдарды жинау, жүйелеу және салыстырмалы талдау әдістері; салыстырмалы-тарихи, семантикалық талдау, синтез, тарихи қайта жаңғырту әдістері; далалық зерттеу әдістері, статистика, жүйелеу, жіктеу, сипаттау және талдау әдістері және т. б. Археологиялық коллекцияларды аналитикалық өңдеу әдістемесі жіктеу және типологиялық схемаларды қолдануды, статистикалық кестелерді құруды, синхрондау, диахрондау әдістерін қолдануды және т. б. Керамиканы техникалық-технологиялық талдау әдістемесі трасологияға, бинокулярлық микроскопияға (осы жұмыста МБС-10 микроскопы қолданылған) және физикалық модельдеуге негізделген. Радиокөміртекті әдіс ескерткіштің абсолютті хронологиясының сенімді анықтамаларын алуға мүмкіндік береді. Палеоантропологиялық әдіс ежелгі популяциялардың физикалық ерекшеліктері, олардың антропологиялық түрі мен физикалық дамуы, белгілі бір қоғамда аурулар мен демографиялық көрсеткіштердің таралу сипаты: жыныстық қатынас, өмір сүру ұзақтығы, балалар өлімі туралы тікелей ақпарат алу үшін қажет.

Obtained results and novelty (in Russian) : Судя по характерным признакам обнаруженных памятников бронзового века можно констатировать полное господство и естественное доминирование во II тыс. до н.э. алакульской, нуринско-федоровской и бегазы-дандыбаевской культур на всей обширной площади региона. Полученный материал позволил выявить характерные черты погребальной обрядности и конкретизировать общую хронологическую позицию рассматриваемых этнокультурных образований. В тоже время, количество работ, посвященных углубленному изучению внутреннего социального устройства общества эпохи бронзы, сведено к единичным публикациям или разделам монографий. В связи с не разработанностью данной проблематики особую актуальность и новизну приобретают исследования, направленные на вычленение маркеров социальной ранжированности, организационных основ общества бронзового века и их динамики на протяжении всего бронзового века. Результатами проводимых исследований станут выявленные маркеры социальной ранжированности и принципы общественной организации племен эпохи бронзы Сарыарки, рассматриваемых в русле динамики всего бронзового века, что благотворно отразится на дальнейшем развитии исследуемой проблематики.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қола дәуірінің табылған ескерткіштерінің сипаттамалық белгілеріне сүйене отырып, б.з. д. II мыңжылдықта Алакөл, Нұра-Федоров және Беғазы-Дәндібаев мәдениеттерінің толық үстемдігі мен табиғи үстемдігін аймақтың барлық кең аумағында айтуға болады. Алынған материал жерлеу рәсімінің тән белгілерін анықтауға және қарастырылып отырған этномәдени құрылымдардың жалпы хронологиялық ұстанымын нақтылауға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, қола дәуірі қоғамының ішкі әлеуметтік құрылымын терең зерттеуге арналған жұмыстардың саны жеке басылымдарға немесе монографиялардың бөлімдеріне дейін азаяды. Бұл мәселенің дамымауына байланысты әлеуметтік саралау маркерлерін, қола дәуірі қоғамының ұйымдастырушылық негіздерін және олардың бүкіл қола дәуіріндегі динамикасын оқшаулауға бағытталған зерттеулер ерекше өзектілік пен жаңалыққа ие болды. Жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бүкіл қола дәуірінің динамикасына сәйкес қаралатын Сарыарқа қола дәуіріндегі тайпалардың әлеуметтік саралануының анықталған маркерлері мен қоғамдық ұйымының қағидаттары болады, бұл зерттелетін проблематиканың одан әрі дамуына пайдалы әсер етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Введение в научный оборот полученных результатов исследований внесет существенные коррективы по проблеме, связанной с изучением процессов социальной ранжированности на территории Сарыарки в эпоху бронзы. Социально-экономический эффект связан с созданием 10 рабочих мест на время реализации проекта.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеуден алынған нәтижелерді ғылыми айналымға енгізу, қола дәуірінде Сарыарқа аумағындағы әлеуметтік саралау процестерін зерделеуге байланысты проблема бойынша елеулі түзетулер енгізеді. Әлеуметтік-экономикалық тиімділік жобаны іске асыру кезінде 10 жұмыс орнын құрумен байланысты.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Предлагаемый проект предполагает первое системное изучение данной проблематики на основе аналитического обобщения массового археологического материала, полученного за долгие годы исследовательских работ в Сарыарке.

Efficiency (in Kazakh) : Ұсынылып отырған жоба, Сарыарқада жылдар бойы жүргізілген зерттеу жұмыстары нәтижесінде алынған археологиялық материалдарды жалпылама талдау негізінде жүзеге асатын мәселенің алғашқы жүйелі зерттеуі болады деп болжанды.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты могут быть использованы для написания научных и научно-популярных трудов по древней истории Казахстана, а также стать своеобразной матрицей, позволяющей экстраполировать итоги исследований на другие сопредельные регионы Казахстана, населенные в эпоху бронзы родственными племенами. Исследованные памятники будут включены в экскурсионно-туристический кластер регионального значения.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер Қазақстанның ежелгі тарихы бойынша ғылыми және ғылыми-көпшілік еңбектерді жазу үшін пайдаланылуы, сондай-ақ қола дәуірінде туыстық тайпалар мекендеген Қазақстанның басқа шектес өңірлеріне зерттеулердің қорытындыларын экстраполяциялауға мүмкіндік беретін өзіндік матрица болуы мүмкін. Зерттелген ескерткіштер өлкелік маңызы бар экскурсиялық-туристік кластерге енгізіледі.