The object of research, development or design (in Russian) : Современные движения Земной поверхности. Современные геодинамические процессы территории Казахстана. Данные системы высокоточной спутниковой навигации. Геодинамически активные регионы Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жер бетінің қазіргі қозғалыстары. Қазақстан территориясындағы қазіргі геодинамикалық процестер. Жоғары дәлдіктегі спутниктік навигация жүйесінің деректері. Қазақстанның геодинамикалық белсенді аймақтары.

Aim of work (in Russian) : Изучить современные геодинамические процессы территории Казахстана с использованием многолетних данных развернутой системы высокоточной спутниковой навигации (СВСН) и разработать модель тектонических напряжений геодинамически активных регионов Казахстана с применением современных вычислительных методов геомеханики.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан аумағының қазіргі заманғы геодинамикалық процестерін жоғары дәлдіктегі спутниктік навигацияның (ЖДСН) кеңейтілген жүйесінің көпжылдық деректерін пайдалана отырып зерттеу және геомеханиканың қазіргі заманғы есептеу әдістерін қолдана отырып, Қазақстанның геодинамикалық белсенді аймақтарының тектоникалық кернеулерінің моделін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Проведение мониторинга современных движений на территории Казахстан методами спутниковой геодезии, обработка наблюдений комплексом программ GAMIT/GLOBK, применение ГИС технологий, математическое моделирование напряженно-деформированного состояния верхней части земной коры

Методы исследования (на казахском) : Спутниктік геодезия әдістерін қолдану арқылы Қазақстан аумағындағы заманауи қозғалыстарды бақылау, GAMIT/GLOBK бағдарламалық пакетімен бақылауларды өңдеу, GIS технологияларын қолдану, жер қыртысының жоғарғы қабатының кернеулі-деформациялық күйін математикалық модельдеу

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана методика комплексного анализа напряжённо-деформированного состояния и выявление распределения аномальных параметров напряженно-деформированного состояния территорий Казахстана. Были анализированы и использованы опубликованные материалы, охватывающие геолого-тектонические особенности Республики Казахстан. Были получены пространственные распределения значений параметров напряженно-деформированного состояния для всей территории Казахстана. По результатам анализа полученных данных выявлено, что юго-восточная часть Казахстана, включающая горные хребты Тянь-Шаня и Джунгарии, является наиболее активной. Аномальные значения полученных параметров на востоке и юго-востоке страны согласуются с исторической и современной сейсмичностью. Была построена трехмерная модель юго-восточная часть Казахстана, включающая горные хребты Тянь-Шаня и Джунгарии. Обнаруженные области сжатия коры отражают видимый процесс погружения низов коры в верхний слой мантии и совпадают с областями, где наблюдаются высокие значения сейсмической активности, вызванной мелкими землетрясениями. Сильные землетрясения сосредотачиваются в областях, где наблюдается современная тектоническая активность, но с некоторым смещением от их центральных частей, что указывает на наклонное расположение зон тектонической активности. Полученные распределения параметров НДС дают общее, но достаточно информативное представление о сейсмическом потенциале исследуемого региона

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстан аумақтарының кернеулі-деформациялық күйін кешенді талдау және аномальды параметрлерді бөлуді анықтау әдістемесі әзірленді. Қазақстан Республикасының геологиялық-тектоникалық ерекшеліктерін қамтитын жарияланған материалдар талданып, пайдаланылды. Қазақстанның бүкіл аумағы үшін кернеулі-деформациялық күй параметрлерінің мәндерінің кеңістіктік таралулары алынды. Алынған мәліметтерді талдау нәтижелері бойынша Қазақстанның оңтүстік-шығыс бөлігі, соның ішінде Тянь-Шань мен Жоңғар тау жоталары ең белсенді болып табылатыны анықталды. Елдің шығысы мен оңтүстік-шығысындағы алынған параметрлердің аномалдық мәндері тарихи және қазіргі заманғы сейсмикалыққа сәйкес келеді. Тянь-Шань мен Жоңғар тау жоталарын қоса алғанда, Қазақстанның оңтүстік-шығыс бөлігінің көлемді моделі салынды. Табылған жер қыртысының сығылу аймақтары төменгі жер қыртысының мантияның жоғарғы қабатына шөгуінің көрінетін процесін көрсетеді және шағын жер сілкінісі нәтижесінде сейсмикалық белсенділіктің жоғары мәндері байқалатын аймақтармен сәйкес келеді. Күшті жер сілкіністері қазіргі тектоникалық белсенділік байқалатын, бірақ олардың орталық бөліктерінен біршама ығысуы бар аймақтарда шоғырланған, бұл тектоникалық белсенділік аймақтарының көлбеу орналасуын көрсетеді. КДК параметрлерінің нәтижесінде таралулары зерттелетін аймақтың сейсмикалық әлеуеті туралы жалпы, бірақ жеткілікті ақпараттылық түсінік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Землетрясения занимают третье место среди всех природных катастроф по количеству смертных случаев. Поэтому значимость проекта определяется востребованностью информации для получения как новых знаний о природе современных движений, так и для оценки возможной опасности наблюдаемых процессов. Во-первых – выявление характерных особенностей развития литосферы представляет необходимое условие разработки фундаментальных знаний наук о Земле. Во-вторых – обеспечение реализации планов по устойчивому развитию общества в Казахстане зависит от его защищенности от природных катастроф (землетрясений) и результаты исследований могут быть использованы как дополнительный метод научно-прикладного прогнозирования землетрясений. Экономическая эффективность работы, как части более общей проблемы, состоит в уменьшении возможного ущерба для общества, экономики, финансов и т.д. в случае крупномасштабного землетрясения.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жер сілкінісі барлық табиғи апаттар арасында қаза болғандар саны бойынша үшінші орында. Сондықтан жобаның маңыздылығы қазіргі қозғалыстардың табиғаты туралы жаңа білім алу үшін де, бақыланатын процестердің ықтимал қауіптілігін бағалау үшін де пайдаланылатын ақпаратқа деген қажеттілікпен анықталады. Біріншіден, литосфераның дамуына тән белгілерді анықтау жер туралы ғылымның іргелі білімін дамытудың қажетті шарты болып табылады. Екіншіден-Қазақстанда қоғамның орнықты дамуы жөніндегі жоспарларды іске асыруды қамтамасыз ету оның табиғи апаттардан (жер сілкіністерінен) қорғалуына байланысты және зерттеу нәтижелері жер сілкіністерін ғылыми-қолданбалы болжаудың қосымша әдісі ретінде пайдаланылуы мүмкін. Жұмыстың экономикалық тиімділігі, жалпы проблеманың бір бөлігі ретінде, ауқымды жер сілкінісі жағдайында қоғамға, экономикаға, қаржыға және т.б. ықтимал залалды азайту болып табылады.

Level of implementation (in Russian) : Полученные результаты дают практические рекомендации по оценке сейсмической опасности и могут быть использованы заинтересованными организациями, занимающиеся сейсмологическим прогнозом, а также другими отраслями экономики для оценки и прогнозирования геодинамического риска на территории Казахстана.

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері сейсмикалық қауіпті бағалау бойынша практикалық ұсыныстар береді және сейсмологиялық болжаммен айналысатын мүдделі ұйымдар, сондай-ақ Қазақстандағы геодинамикалық қауіпті бағалау және болжау үшін экономиканың басқа секторлары пайдалана алады. Қозғалыс жылдамдығының әзірленген карталары және зерттелетін аумақтың жер бетінің кернеулі-деформациялық күйінің нәтижелері жаңа қауіпті деформацияланған аймақтарын бөлумен аумақты сейсмикалық аудандастыру үшін пайдаланылуы мүмкін.

Efficiency (in Russian) : методология математического моделирования позволяет увидеть целостную картину протекания деформационных процессов во всем объеме исследуемого пространства, в отличии от традиционных наземных методов, которые позволяет увидеть только следствия на поверхности. Отсюда следует, что системы комплексного геодинамического мониторинга деформационных процессов земной коры с использованием спутниковых данных и математического моделирования позволит, наряду с наземными геодезическими методами, значительно повысить точность, стоимость и оперативность оценки направленности смещений с выявлением зон геодинамического риска, инициировав тем самым разработку превентивных мер, направленных на предотвращение геокатастроф

Efficiency (in Kazakh) : Математикалық модельдеудің әзірленген әдістемесі тек жер бетіндегі әсерлерді көруге мүмкіндік беретін дәстүрлі жер үсті әдістерінен айырмашылығы зерттелетін кеңістіктің барлық көлемінде деформация процестерінің жүруінің тұтас көрінісін көруге мүмкіндік береді. Бұдан спутниктік деректерді және математикалық модельдеуді қолдана отырып, жер қыртысының деформациялық процестерін кешенді геодинамикалық бақылау жүйелері жердегі геодезиялық әдістермен қатар геодинамикалық қауіп аймақтарын анықтай отырып, ығысу бағытын бағалаудың дәлдігін, құны мен тиімділігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді, осылайша геокапаттардың алдын алуға бағытталған шараларын әзірлеуді бастайды

Field of application (in Russian) : сейсмология, геология, геодезия, НИПД

Field of application (in Kazakh) : сейсмология, геология, геодезия, ҰКДИ