The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследований являются грозы и геофизические параметры под воздействием грозовой активности, геоэффективные события на Солнце.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: Найзағайлар және найзағай белсенділігі әсеріндегі геофизикалық параметрлер, Күн геоэффективті оқиғалар.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – развитие и модернизация экспериментальной базы мониторинга космо- и геофизических полей, выявление причинно-следственных связей в системе «атмосфера-ионосфера» под воздействием грозовой активности, создание информационной системы сбора, обработки и анализа данных с высоким быстродействием, интерактивным доступом пользователей к результатам измерений.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыс мақсаты – ғарыштық және геофизикалық өрістерді бақылаудың тәжірибелік базасын дамыту және жаңғырту, найзағай белсенділігінің әсерінен «атмосфера-ионосфера» жүйесіндегі себеп-салдарлық байланыстарды анықтау, жоғары жылдамдықпен деректерді жинау, өңдеу және талдау үшін ақпараттық жүйені құру, пайдаланушының өлшеу нәтижелеріне интерактивті қол жеткізуі.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований: мониторинг и анализ гео- и космофизических параметров, регистрируемых в периоды грозовой активности и накануне.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: Найзағай белсенділігі кезеңінде және бір күн бұрын тіркелген гео- және космофизикалық параметрлерді бақылау және талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : 2021 г.: Получены особенности молниевой активности на высокогорной Тянь-Шаньской станции в зависимости от фазы цикла солнечной активности и ее спорадических проявлений. Создана система сбора, хранения и отображения данных и сетей GNSS станций для локальной базы данных разрабатываемой информационной системы. 2022 г.: Получены особенности вариаций foF2 ионосферы во время грозовой активности в условиях спокойного геомагнитного поля. Создана установка мониторинга атмосферной проводимости. Получены результаты тестирования информационной системы по воспроизведению характерных особенностей в вариациях ПЭС для различных условий. 2023 г.: Получены особенности вариаций foF2 ионосферы во время грозовой активности в условиях возмущённого геомагнитного поля. Создана база данных космо- и геофизических параметров с визуализацией и интерактивным доступом пользователей к экспериментальным измерениям. Получена картина вариаций ПЭС в зоне высокой грозовой активности по данным разработанной информационной системы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2021 жыл: Биік таулы Тянь-Шань станциясындағы найзағай белсенділігінің ерекшеліктері Күн белсенділігі циклінің фазасына және оның кездейсоқ құбылыстарына байланысты алынды. Әзірленіп жатқан ақпараттық жүйенің жергілікті дерекқоры үшін GNSS станциялардың деректері мен желілерін жинау, сақтау және көрсету жүйесі құрылды. 2022 жыл: Бірқалыпты геомагниттік өріс жағдайында найзағай белсенділігі кезінде ионосфераның foF2 вариациясының ерекшеліктері алынды. Атмосфераның өткізгіштігін бақылайтын қондырғы жасалды. Әр түрлі жағдайлар үшін ТЭМ вариацияларында сипаттамалық ерекшеліктерді жаңғырту бойынша ақпараттық жүйені тестілеу нәтижелері алынды. 2023 жыл: Ауытқыған геомагниттік өріс жағдайында найзағай белсенділігі кезінде ионосфераның foF2 вариациясының ерекшеліктері алынды. Эксперименттік өлшемдерге пайдаланушылардың интерактивті қол жетімділігі бар ғарыштық және геофизикалық параметрлердің визуализациясы мен мәліметтер базасы құрылды. Әзірленген ақпараттық жүйенің деректері бойынша найзағайдың жоғары белсенділігі аймағындағы ТЭМ вариацияларының бейнесі алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Вклад в понимание солнечно-земных связей, учет влияния спорадических проявлений солнечной активности на состояние и динамику параметров нижней атмосферы. Диагностика динамики системы «атмосфера-ионосфера», понимание процессов возникновения и формирования грозовых облаков, физики инициирования молниевых разрядов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Күн белсенділігінің спорадикалық көріністерінің атмосфераның төменгі қабатының параметрлері күйі мен динамикасына әсерін ескере отырып, күн-жер қатынастарын түсінуге үлес қосу. «Атмосфера-ионосфера» жүйесінің динамикасын диагностикалау, найзағайлы бұлттардың пайда болу және қалыптасу процестерін түсіну, найзағай разрядтарының басталу физикасы.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Области применения: Солнечно-земная физика, физика атмосферы, геофизика, космическая отрасль, научные и образовательные учреждения, метеослужбы.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану салалары: күн-жер физикасы, атмосфералық физика, геофизика, ғарыш өнеркәсібі, ғылыми және білім беру мекемелері, метеорологиялық қызметтер.