Inventory number IRN Number of state registration
0223РК00364 BR10765056-OT-23 0121РК00762
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 7
Implemented
Publications
Native publications: 18
International publications: 4 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 2
Number of books Appendicies Sources
1 10 40
Total number of pages Patents Illustrations
709 5 75
Amount of funding Code of the program Table
368928370.4 О.0979 200
Code of the program's task under which the job is done
01
Name of work
Создание высокопродуктивных сортов и гибридов зерновых культур на основе достижений биотехнологии, генетики, физиологии, биохимии растений для устойчивого их производства в различных почвенно-климатических зонах Казахстана
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied research Сорта с.-х. культур
Report authors
Савин Тимур Владимирович , Туруспеков Ерлан Кенесбекович , Швидченко Владимир Корнеевич , Зотова Людмила Петровна , Жумалин Айбек Хасиетович , Гаджимурадова Айсарат Махмудовна , Бабкенов Адылхан Темирханович , Филиппова Надежда Ивановна , Айнебекова Бакыт Алпысбаевна , Омарова Айман Шегеновна , Рсалиев Шынболат Сырашович , Рсалиев Аралбек Сырашович , Тохетова Лаура Ануаровна , Середа Григорий Антонович , Цыганков Владимир Игоревич , Федоренко Елена Николаевна , Чудинов Владимир Анатольевич , Алшораз Әбжаппар Тойлыбайулы ,
0
5
3
2
Customer МСХ РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МСХ РК
Full name of the service recipient
Казахский агротехнический исследовательский университет имени Сакена Сейфуллина
Abbreviated name of the service recipient НАО «КАТИУ им. С.Сейфуллина»
Abstract

сорта и линии мягкой, твердой пшеницы, ячменя и овса

жұмсақ, қатты бидай, арпа және сұлы сорттары мен үлгілері

Повышение производительности АПК РК за счет создания и ускоренного внедрения высокопродуктивных и устойчивых к стрессовым факторам среды сортов и гибридов зерновых культур нового поколения с использованием мирового растительного разнообразия, методов классической селекции, молекулярной биологии и биоинженерии.

Әлемдік өсімдік алуантүрлілігін, классикалық селекция әдістерін, молекулалық биология мен биоинженерияны пайдалана отырып, жаңа буын дәнді дақылдарының жоғары өнімді және стресстік факторларға төзімді сорттары мен будандарын құру және жедел енгізу есебінен ҚР АӨК өнімділігін арттыру

Методы селекции, агрономии, биохимии, классическая селекция, методы биотехнологии, методы молекулярной генетики. Статистические методы, включая корреляционный анализ, дисперсионный и регрессионный анализ.

Селекция әдістері, агрономия, биохимия, классикалық селекция, биотехнология әдістері, молекулалық генетика әдістері. Корреляциялық талдауды, дисперсия мен регрессияны талдауды қамтитын статистикалық әдістер.

Концепция программы направлена на разработку инновационных селекционных схем для создания новых генотипов зерновых культур с полезными хозяйственно-ценными признаками продуктивности, устойчивых к биотическим и абиотическим стрессорам. Инновационный подход к селекционному процессу в настоящей программе основан на оптимальном сочетании методов классической селекции (гибридизация, отбор, испытание селекционного материала на стрессовых фонах и т.д.) и современных биотехнологий (экспериментальная гаплоидия, эмбриокультура, сомаклональная вариабельность растений, маркер-опосредованная и геномная селекция). Перспективный селекционный материал ячменя и пшеницы, созданный в основных селекционных учреждениях Казахстана был отобран на основе использования KASР-маркеров, ассоциированных с генами и QTL с продуктивностью и адаптивностью важных зерновых культур. Также впервые в результате тестирования блоков сортов и картирующих популяций в контрастных регионах страны осуществлено GWAS и бипарентальное картирование по комплексу признаков урожайности, соле-, засухо- и болезнестойчивости.

Бағдарлама тұжырымдамасы биотикалық және абиотикалық стресс факторларына төзімді өнімділігінің пайдалы экономикалық құнды белгілері бар дәнді дақылдардың жаңа генотиптерін құрудың инновациялық селекциялық схемаларын әзірлеуге бағытталған. Бұл бағдарламадағы селекция процесіне инновациялық тәсіл классикалық селекция әдістерін (будақтау, іріктеу, стрестік жағдайда селекциялық материалды сынау және т.б.) және заманауи биотехнологияларды (эксперименттік гаплоидия, эмбриокультура, өсімдіктердің сомаклондық өзгергіштігі, маркер-) оңтайлы біріктіруге негізделген. делдалдық және геномдық таңдау). Қазақстанның негізгі асыл тұқымды шаруашылықтарында құрылған арпа мен бидайдың келешегі бар асыл тұқымды материалы маңызды дәнді дақылдардың өнімділігі мен бейімделу қабілетімен гендермен және QTL-мен байланысты KASP маркерлерін пайдалану негізінде таңдалатын болады. Сондай-ақ, сорт блоктарын сынау және республиканың қарама-қарсы аймақтарындағы популяцияларды картаға түсіру нәтижесінде алғаш рет өнімділік, тұздық, құрғақшылық және ауруға төзімділік көрсеткіштерінің кешені бойынша GWAS және қос аталық карталау жүргізіледі.

Для каждого региона страны создаются свои сорта с учетом соответствующих природно-климатических условий. Поэтому очень важно создание соответствующих моделей сорта с учетом периодически проявляющихся вызовов (засухи, жара, соли, болезни и т.п.). Значимость и социальный эффект в 1) трансферте передовых технологий, получении новых знаний в области селекции и агробиотехнологий, их применения для ускорения и повышения эффективности селекции зерновых, 2) обновлении сортимента зерновых и поддержание экспортного потенциала зерна.

Елдің әр аймағы үшін сәйкес табиғи-климаттық жағдайларды ескере отырып, өз сорттары жасалады. Сондықтан қайталанатын қиындықтарды (құрғақшылық, жылу, тұз, ауру және т.б.) ескере отырып, сәйкес сорт үлгілерін жасау өте маңызды. 1) алдыңғы қатарлы технологиялар трансферті, селекция және агробиотехнология саласында жаңа білім алу, оларды астық шаруашылығын жеделдету және тиімділігін арттыру үшін қолдану, 2) астық ассортиментін жаңарту және астықтың экспорттық әлеуетін қолдаудағы маңызы және әлеуметтік әсері.

Для каждого региона страны создаются свои сорта с учетом соответствующих природно-климатических условий. Поэтому очень важно создание соответствующих моделей сорта с учетом периодически проявляющихся вызовов (засухи, жара, соли, болезни и т.п.). Значимость и социальный эффект в 1) трансферте передовых технологий, получении новых знаний в области селекции и агробиотехнологий, их применения для ускорения и повышения эффективности селекции зерновых, 2) обновлении сортимента зерновых и поддержание экспортного потенциала зерна.

Елдің әр аймағы үшін сәйкес табиғи-климаттық жағдайларды ескере отырып, өз сорттары жасалады. Сондықтан қайталанатын қиындықтарды (құрғақшылық, жылу, тұз, ауру және т.б.) ескере отырып, сәйкес сорт үлгілерін жасау өте маңызды. 1) алдыңғы қатарлы технологиялар трансферті, селекция және агробиотехнология саласында жаңа білім алу, оларды астық шаруашылығын жеделдету және тиімділігін арттыру үшін қолдану, 2) астық ассортиментін жаңарту және астықтың экспорттық әлеуетін қолдаудағы маңызы және әлеуметтік әсері.

в селекционном и семеноводческом процессе

селекциялық және тұқым өсіру процесінде

UDC indices
633.1:60:630*232.323.4(574)(045)
International classifier codes
68.35.29; 68.35.03; 68.35.31;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
селекция; семеноводство; молекулярная биология; биотехнология; генетика;
Key words in Kazakh
селекция; тұқым шаруашылығы; молекулалық биология; биотехнология; генетика;
Head of the organization Тиреуов Канат Маратович Доктор экономических наук /
Head of work Савин Тимур Владимирович Кандидат биологических наук / старший научный сотрудник
Native executive in charge