The object of research, development or design (in Russian) : Территории Казахстана возможного возникновения ЧС природного и техногенного характера – сейсмоопасные и пожароопасные регионы, реки и водные объекты, подверженные паводкам и наводнениям, акватория Каспийского моря, подверженная риску загрязнения нефтепродуктами

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан аумағындағы табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ пайда болуы – сейсмоқауіпті және өртке қауіпті аймақтар, өзендер мен су объектілері бөгеттер - селге, Каспий теңізінің акваторияларының мұнай өнімдерімен ластану қаупі бар

Aim of work (in Russian) : Создание системы совместного наземно-космического исследования и прогнозирования чрезвычайных ситуаций (ЧС) природного и техногенного характера, позволяющей отслеживать состояние потенциально опасных объектов на трансграничных регионах РК и РФ в режиме близкого к реальному времени, оперативно выявлять опасные процессы с целью минимизации экономических потерь и выработке рекомендаций по их предотвращению.

Aim of work (in Kazakh) : ҚР мен РФ трансшекаралық өңірлеріндегі ықтимал қауіпті объектілердің жай-күйін нақты жақын уақыт режимінде қадағалауға, экономикалық шығындарды барынша азайту және олардың алдын алу жөнінде ұсынымдар әзірлеу мақсатында қауіпті процестерді жедел анықтауға мүмкіндік беретін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды (ТЖ) бірлесіп жерүсті-ғарыштық зерттеу және болжау жүйесін құру.

Методы исследования (на русском) : Космический мониторинг, автоматизированная обработка данных ДЗЗ, математическое моделирование, GPS мониторинг, обработка больших данных.

Методы исследования (на казахском) : Ғарыштық мониторинг, ЖҚЗ деректерін автоматты түрде өңдеу, математикалық модельдеу, GPS мониторингі, үлкен деректерді өңдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы: Подготовлена информационная база архивных и актуальных спутниковых данных. Разработаны модули загрузки и предварительной обработки спутниковых данных для системы космического мониторинга активных лесных и степных пожаров. Разработана автоматизированная система космического мониторинга активных лесных и степных пожаров, и оценка выгоревших территорий трансграничных областей РК и РФ. Разработана оперативная система космического мониторинга наводнений и паводков в трансграничных бассейнах рек РК и РФ. Построена геомеханическая модель земной коры трансграничных регионов Горного Алтая на основе эмпирических GPS – данных. Новизна исследований: Впервые для РК создана цельная и всеохватывающая система космического мониторинга ЧС для решения задач мониторинга пожаров, паводков и наводнений, и нефтеразливов в акватории Каспийского моря, геодинамического мониторинга интенсивных движений земной коры с использованием новейших достижений ДЗЗ, ГИС и накопленного опыта практической работы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері: Архивтік және актуалды спутниктік деректердің ақпараттық базасы дайындалды. Белсенді орман және дала өрттерінің ғарыштық мониторинг жүйесі үшін спутниктік деректерді жүктеу және алдын ала өңдеу модульдері әзірленді. Белсенді орман және дала өрттерінің ғарыштық мониторингінің автоматтандырылған жүйесі әзірленді және ҚР мен РФ трансшекаралық облыстарының өртенген аумақтарына бағалау жүргізілді. ҚР және РФ өзендерінің трансшекаралық бассейндеріндегі су тасқынына ғарыштық бақылаудың жедел жүйесі әзірленді. Эмпирикалық GPS деректері негізінде Таулы Алтайдың трансшекаралық аймақтарына жер қыртысының геомеханикалық моделі салынды. Зерттеулердің жаңалығы – ҚР үшін алғаш рет өрттер, су тасқыны және Каспий теңізінің акваториясындағы мұнай төгілулерінің мониторингісін ЖҚЗ, ГАЖ жаңа жетістіктерін және жинақталған практикалық жұмыс тәжірибесін пайдалана отырып, жер қыртысының қарқынды қозғалыстарының геодинамикалық мониторингі міндеттерін шешу үшін ТЖ ғарыштық мониторингінің тұтас және жан-жақты жүйесі құрылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полная автоматизация на этапах приема, хранения обработки, анализа и визуализации данных. При тематической обработке и анализе данных широко используются методы машинного обучения и искусственного интеллекта. В экономическом отношении результаты программы позволят существенно повысить качество информационного обслуживания лиц, принимающих решения на различных уровнях, повысить эффективность управляющих решений и, как следствие, смягчить экономический ущерб от техногенных и геоэкологических катастроф, прогнозирования ЧС природного и техногенного характера. Достоверная оценка воздействия факторов экологических угроз - экологическая оценка воздействия нефтегазодобывающей деятельности на биологические ресурсы территории Прикаспийского региона.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Деректерді қабылдау, сақтау, өңдеу, талдау және визуализация кезеңдеріндегі толық автоматтандыру. Тақырыптық өңдеу және деректерді талдау кезінде Машиналық оқыту және жасанды интеллект әдістері кеңінен қолданылады. Экономикалық тұрғыдан алғанда, бағдарламаның нәтижелері әртүрлі деңгейдегі шешім қабылдаушыларға ақпараттық қызмет көрсету сапасын едәуір арттыруға, басқарушы шешімдердің тиімділігін арттыруға және соның салдарынан техногендік және геоэкологиялық апаттардан болатын экономикалық залалды, табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ болжауды жеңілдетуге мүмкіндік береді. Экологиялық қауіп факторларының әсерін сенімді бағалау-Каспий маңы аймағы аумағының биологиялық ресурстарына мұнай-газ өндіру қызметінің әсерін экологиялық бағалау.

Level of implementation (in Russian) : Результаты работ могут быть использованы организациями в области защиты населения, объектов хозяйств и окружающей среды от чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера; Министерством по чрезвычайным ситуациям, Министерством сельского хозяйства Республики Казахстан и научными и научно-производственными организациями.

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелерін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан халықты, шаруашылық объектілерін және қоршаған ортаны қорғау саласындағы ұйымдар пайдалана алады; Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрлігі, Ауыл шаруашылығы министрлігі мен ғылыми және ғылыми-өндірістік ұйымдар.

Efficiency (in Russian) : Результаты научно-технической программы, в виде системы совместного наземно-космического мониторинга и прогнозирования чрезвычайных ситуаций (ЧС) разработанные с использованием новых подходов и методик обработки больших данных (big data) дистанционного зондирования для оперативного мониторинга ЧС на основе искусственных нейронных сетей (Artificial neural networks), разработанные модели, не имеющие аналогов в СНГ (в Казахстане), внесут огромный вклад в развитие космической и IT сферы нашей страны. А также результаты программы позволят существенно повысить качество информационного обслуживания лиц, принимающих решения на различных уровнях, повысить эффективность управляющих решений и смягчить экономический ущерб от техногенных и геоэкологических катастроф, прогнозирования ЧС природного и техногенного характера.

Efficiency (in Kazakh) : Жасанды нейрондық желілер (Artificial neural networks) негізінде ТЖ жедел мониторингі үшін қашықтықтан зондтаудың үлкен деректерін (big data) өңдеудің жаңа тәсілдері мен әдістемелерін пайдалана отырып әзірленген, ТМД-да баламасы жоқ әзірленген модельдер, бірлескен жерүсті-ғарыштық мониторинг және төтенше жағдайларды (ТЖ) болжау жүйесі түріндегі ғылыми-техникалық бағдарламаның нәтижелері (Қазақстанда), еліміздің ғарыш және IT саласының дамуына зор үлес қосады. Сондай-ақ бағдарламаның нәтижелері әртүрлі деңгейдегі шешім қабылдаушыларға ақпараттық қызмет көрсету сапасын едәуір арттыруға, басқарушы шешімдердің тиімділігін арттыруға және техногендік және геоэкологиялық апаттардан болатын экономикалық залалды, табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ болжауды жеңілдетуге мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Гидрология, геодинамика, сейсмология, экология

Field of application (in Kazakh) : Гидрология, геодинамика, сейсмология, экология