The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются сополимеры на основе ненасыщенных полиэфиров с акриловой кислотой и винилацетатом.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері – акрил қышқылымен және винилацетатпен қанықпаған полиэфирлер негізіндегі сополимерлер болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – разработка научно-практических основ и инноваций создания новых атмосфероустойчивых герметизирующих материалов и клеев на основе сополимеров ненасыщенных полиэфирных смол с ненасыщенных карбоновыми кислотами и амидами для герметизации боеприпасов стрелкового оружия и артиллерийских орудий, стыков комбинированных изделий и металлических конструкций в станкостроении и строительстве.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты – қанықпаған карбон қышқылдары мен амидтері бар қанықпаған полиэфир шайырларының сополимерлері негізінде атыс қарулары мен артиллериялық оқ-дәрілерді тығыздау, станок жасау мен құрылыстағы құрама бұйымдар мен металл конструкцияларының қосылыстары үшін жаңа, атмосфераға төзімді герметикалық материалдар мен желімдерді жасаудың ғылыми-практикалық негіздері мен инновацияларын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В процессе реализации Программы применены классические и современные методы исследования, такие как гель-проникающая хроматография, газовая и жидкостная хроматография, ЯМР-, ИК-спектроскопия, вискозиметрия, реометрия, дифференциально-сканирующая калориметрия (ДСК), термогравиметрический анализ (ТГА), сканирующая электронная микроскопия (СЭМ) и др.

Методы исследования (на казахском) : Бағдарламаны іске асыру барысында классикалық және заманауи зерттеу әдістері, мысалы, гельдік өткізгіштік хроматография, газ және сұйық хроматография, ЯМР-, ИҚ-спектроскопия, вискозиметрия, реометрия, ДСК, TГA, СЭМ және т.б. қолданды

Obtained results and novelty (in Russian) : С целью реализации Программы (2023 г) разработаны составы и технология получения полимерных адгезивных материалов на основе ненасыщенных полиэфирных смол. Ненасыщенные полиэфиры полученыреакцией поликонденсации ангидридов/кислот с гликолями при невысоких температурах, с применением специального катализатора, позволяющий сократить длительность синтеза (выход конечного продукта достигает 90%). Впервые определены оптимальные составы полимерно-мономерной смеси с удовлетворительными герметизирующими, клеющими, водопроницаемыми и теплоизоляционными свойствами применительно к металлическим и комбинированным изделиям. Разработана технология получения водорастворимых герметизирующих и клеевых материалов с применением сополимеров ненасыщенных полиэфиров в качестве полимерной модифицирующей добавки. Исследованы их реологические параметры. Установлены тепловые эффекты их растворения в изотермическом режим. Определены их адгезионные свойства на различных конструкциях. Разработан лабораторный регламент на технологию получения герметизирующих материалов на основе ненасыщенных полиэфиров, устанавливающий методы изготовления, условия, обеспечивающие воспроизводимость технологических процессов в лабораторных условиях со стабильными выходами, правила техники безопасности. Регламент включает в себя также разделы «Материальный баланс» и «Технико-экономические нормативы», показывающие экономический эффект получения герметизирующих материалов на основе ненасыщенных полиэфиров.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асыру мақсатында (2023 ж.) әртүрлі құрамдағы қанықпаған полиэфирлі шайырлар негізінде полимерлі адгезиялық материалдардың құрамы мен технологиясы әзірленді. Синтездің ұзақтығын қысқартуға мүмкіндік беретін арнайы катализаторды қолдана отырып, төмен температурада ангидридтерді/қышқылдарды гликольдермен поликонденсациялау арқылы қанықпаған полиэфирлер алынады (соңғы өнімнің шығымы 100% жетеді). Алғаш рет металл және аралас бұйымдарға қатысты қанағаттанарлық тығыздағыш, желімдеуіш, су өткізгіш және жылу оқшаулағыш қасиеттері бар полимер-мономерлі қоспаның оңтайлы құрамы анықталды. Полимерді модификациялаушы қоспа ретінде қанықпаған полиэфирлердің сополимерлерін қолдана отырып, суда еритін герметикалық және желім материалдарын алу технологиясы әзірленді. Олардың реологиялық қасиеттері зерттелді. Желім материалдардың изотермиялық режимде еруінің жылу эффектілері анықталды. Олардың әртүрлі құрылымдардағы адгезиялық қасиеттері анықталды. Қанықпаған полиэфирлер негізіндегі герметикалық материалдарды өндіру технологиясына арналған зертханалық регламенттер әзірленді, ол өндіру әдістерін белгілейді, тұрақты өнім шығымы бар зертханалық жағдайларда технологиялық процестердің қайталануын және қауіпсіздік ережелерін қамтамасыз етеді. Регламентте сондай-ақ қанықпаған полиэфирлер негізінде герметикалық материалдарды өндірудің экономикалық тиімділігін көрсететін «Материалдық баланс» және «Техникалық-экономикалық нормативтер» бөлімдерін қамтиды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Улучшены технико-экономические показатели производства композиционных материалов конструкционного назначения. В частности, применение катализатора при получении ненасыщенных полиэфиров позволило сократить длительность синтеза полимера до 5 часов, снизить температуру отверждения до комнатной (20-25°С) и более низких температур, при выходе конечного продукта более 90%. Применение разработанного полимерного адгезива сокращает время отверждения в 1,5 раза при этом сохраняется эффективное рабочее время (жизнеспособность) раствора. Применение оптимизированного состава инициирующей системы «холодного» отверждения позволяет исключить из производственного цикла стадию УФ-облучения. Следовательно, снижение трудоемкости приводит к удешевлению конечного продукта. В свою очередь исключение из производственного цикла применения токсичных растворителей и их отсутствие в составе композиций повышает безопасность и экологичность производства.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Құрылымдық мақсаттағы композициялық материалдар өндірісінің техникалық-экономикалық көрсеткіштері жақсартылды. Атап айтқанда, қанықпаған полиэфирлерді алу кезінде катализаторды қолдану соңғы өнім шығымы 90%-дан астырады, полимер синтезінің ұзақтығын 5 сағатқа дейін қысқартуға мүмкіндік берді және қатаю температурасын бөлме температурасына дейін (20-25°C) және төмен температураға дейін төмендетеді. Әзірленген полимер адгезивін қолдану ерітіндінің тиімді жұмыс уақытын (жұмыс істеу қабілетін) сақтай отырып, қатаю уақытын 1,5 есе қысқартады. Инициирлеуші «суық» қатаю жүйесінің оңтайландырылған құрамын қолдану ультракүлгін сәулелену кезеңін өндірістік циклден алып тастауға мүмкіндік береді. Демек, еңбек сыйымдылығының төмендеуі соңғы өнімнің өзіндік құнының төмендеуіне әкеледі. Өз кезегінде улы еріткіштерді өндірістік циклден қолдануды алып тастау және олардың композицияларда болмауы өндірістің қауіпсіздігі мен экологиялық тазалығын арттырады.

Level of implementation (in Russian) : Проведены испытания наполненных систем НП–АК на ТОО «BRAER-COLOR». На основании проведенных испытаний было рекомендовано использовать двухкомпонентные герметики на основе п-ЭГМ и п-ЭГФ с АК и наполнителем для герметизации межпанельных швов в строительных конструкциях, деформационных и конструктивных швов, в том числе в условиях динамической нагрузки, а также гидро-, газо-, пароизоляции стен, оснований, перекрытий, крыш. На основании проведенных испытаний на ТОО «Ақ Бастау» было установлено соответствие механических свойств предоставленных нами наполненных образцов п-ЭГМ и п-ЭГФ с АК предъявляемым к ним требованиям, согласно стандартам на герметизирующие и клеевые материалы. Получена рекомендация к выпуску двухкомпонентных герметизирующих составов на основе п-ЭГМ и п-ЭГФ с АК в присутствии наполнителя в объемах промышленной партии.

Level of implementation (in Kazakh) : Толтырғышпен толтырылған ҚП-AҚ жүйелерінің сынақтары ЖШС «BRAER-COLOR»-де жүргізілді. Жүргізілген сынақтар негізінде құрылыс құрылымдарындағы панельаралық тігістерді, деформациялық және құрылымдық тігістерді тығыздау, оның ішінде динамикалық жүктеме жағдайында, сондай-ақ қабырғалардың, іргетастардың, төбелердің, шатырлардың гидро-, газ-, бу кедергісін жабу үшін АҚ-мен п-ЭГМ және п-ЭГФ негізіндегі және толтырғышы бар екі компонентті герметиктерді пайдалану ұсынылды. ЖШС «Ақ Бастау»-да жүргізілген сынақтардың негізінде біз ұсынған тығыздағышы бар АҚ-мен п-ЭГМ және п-ЭГФ үлгілерінің механикалық қасиеттері герметикалық және жабысқақ материалдар стандарттарына қойылатын талаптарға сәйкес келетіні анықталды. Өнеркәсіптік партия көлемдерінде толтырғышы бар АҚ-мен п-ЭГМ және п-ЭГФ негізінде екі компонентті герметиктер композицияларды өндіруге ұсыныс алынды.

Efficiency (in Russian) : Разработанная нами технология получения клеев и герметиков на основе ненасыщенных полиэфирных смол позволяет проводить отверждение системы при комнатной (и более низкой) температуре. Применение разработанного полимерного адгезива сокращает время отверждения в 1,5 раза при этом сохраняется эффективное рабочее время (жизнеспособность) раствора. Применение оптимизированного состава инициирующей системы «холодного» отверждения позволяет исключить из производственного цикла стадию УФ-облучения. Полученные адгезивные материалы отличаются оптимальными механическими свойствами и хорошей адгезией к различным поверхностям и комбинированным конструкциям.

Efficiency (in Kazakh) : Біз әзірлеген қанықпаған полиэфирлі шайырларына негізделген желімдер мен герметиктерді алу технологиясы жүйенің қатаю процессін бөлме (және одан да төмен) температурасында жүрзізуге мүмкіндік береді. Әзірленген полимер желімін қолдану ерітіндінің тиімді жұмыс уақытын (жұмыс істеу қабілетін) сақтай отырып, қатаю уақытын 1,5 есе қысқартады. «Суық» қатаюдың инициирлеуші жүйесінің оңтайландырылған құрамын қолдану өндірістік циклден ультракүлгін сәулелену кезеңін алып тастауға мүмкіндік береді. Алынған адгезивті материалдар оңтайлы механикалық қасиеттерімен және әртүрлі беттерге және біріктірілген құрылымдарға жақсы адгезиясымен ерекшеленеді.

Field of application (in Russian) : строительная индустрия, оборонная промышленность

Field of application (in Kazakh) : құрылыс индустриясы, қорғаныс өнеркәсібі