The object of research, development or design (in Russian) : Туранга-тополь (Populus pruinosa)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Көкшіл жапырақты тораңғы-терегі (Populus pruinosa)

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – Разработка эффективных способов сохранения и размножения исчезающего реликтового вида Populus pruinosa Schrenk с использованием биотехнологических методов.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – Биотехнологиялық әдістерді қолдана отырып, жойылып бара жатқан реликті Populus pruinosa Schrenk терегін сақтау мен көбейтудің тиімді әдістерін жасау.

Методы исследования (на русском) : Верхушечные сегменты однолетних побегов мужских и женских особей с 2-3 почками стерилизовались и из них в асептических условиях изолировались апикальные меристемы. Затем они помещались на соответствующие питательные среды, где происходило деление клеток, их дифференцировка и морфогенез с последующей регенерацией растений. Сбор семян проводили в период созревания. После сбора семена вручную отделялись от пуха. В условиях теплицы семена проращивали в ячейках с почвенным субстратом.

Методы исследования (на казахском) : 2-3 бүршігі бар аталық және аналық даралардың біржылдық өркендерінің апикальды сегменттері залалсыздандырылды және олардан асептикалық жағдайда апикальды меристемалар оқшауланды. Содан кейін олар жасушаның бөлінуі, дифференциациясы және морфогенезі, әрі қарай өсімдік регенерациясы орын алған тиісті қоректік ортаға орналастырылды. Тұқымдар пісу кезеңінде жиналды. Жинағаннан кейін тұқымдар мамықтан қолмен бөлінген. Жылыжай жағдайында тұқымдар топырақ субстраты бар қорапшаларда өніп шықты.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны 2 способа размножения (клональное микроразмножение, семенное размножение): Для разработки способа клонального микроразмножения проведены эксперименты по получению асептических растений P. pruinosa и оптимизирован состав питательных сред для введения в культуру in vitro и клонального микроразмножения. Результаты экспериментов показали, что для введения в культуру оптимально использовать одревесневшие черенки с покоящимися почками. Для стерилизации миничеренков от сапрофитной микрофлоры эффективно применять отбеливатели «Белизна» (1:1) 10 минут и раствор 0,1% HgCl2 5 мин. После чего промывать 3 раза в стерильной дистиллированной воде и высаживать на питательную среду. Оптимальной питательной средой для введения в культуру in vitro и клонального микроразмножения является среда Мурасиге и Скуга с регуляторами роста: 6-бензиламинопурин в концентрации 0,3 мг/л и β-индолил-3-масляная кислота – 0,01 мг/л. Для разработки способа повышения всхожести и энергии прорастания неортодоксальных семян определены сроки сбора семян, оптимальный способ стратификации, состав и соотношение почвенного субстрата. Результаты опытов показали, что оптимальный период сбора семян в мае и июне. Семена отделять от пуха вручную. Семена проращивать в условиях теплицы в ячейках с почвенным субстратом. Оптимальный почвосмесь (торф + чернозем + песок) 5/4/1 соответственно. При этом всхожесть семян составила 93-100%, а энергия прорастания 89-95%.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Көбейтудің 2 әдісі әзірленді (клондық микрокөбейту, тұқыммен көбейту): Клондық микрокөбейту әдісін жасау үшін асептикалық P. pruinosa өсімдіктерін алу бойынша тәжірибелер жүргізілді және in vitro культурасына және клондық микрокөбейтуге енгізу үшін қоректік орталардың құрамы оңтайландырылды. Тәжірибе нәтижелері мәдениетке енгізу үшін ұйықтап жатқан бүршіктері бар ағашты өркендерін пайдалану оңтайлы екенін көрсетті. Сапрофитті микрофлорадан шағын өркендерін залалсыздандыру үшін «Белизна» ағартқышын (1:1) 10 минут және 0,1% HgCl2 ерітіндісін 5 минут қолданған тиімді. Содан кейін стерильді тазартылған суда 3 рет шайып, қоректік ортаға отырғызылды. In vitro культурасына және клондық микрокөбеюге енгізу үшін оңтайлы қоректік орта өсу реттегіштері бар Мурасиге және Скуг ортасы болып табылады: 0,3 мг/л концентрацияда 6-бензиламинопурин және β-индолил-3-бутил қышқылы - 0,01 мг/л. Дәстүрлі емес тұқымдардың өнгіштігі мен өну энергиясын арттыру әдісін жасау үшін тұқым жинау мерзімі, стратификацияның оңтайлы әдісі, топырақ субстратының құрамы мен арақатынасы анықталды. Тәжірибе нәтижелері тұқым жинаудың оңтайлы кезеңі мамыр және маусым айлары екенін көрсетті. Тұқымдарды мамықтан қолмен бөлу қажет. Топырақ субстраты бар жасушаларда жылыжай жағдайында тұқымдарды өну. Оңтайлы топырақ қоспасы (шымтезек + қара топырақ + құм) сәйкесінше 5/4/1 құрайды. Бұл ретте тұқымның өнгіштігі 93-100%, өну энергиясы 89-95% құрады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создана коллекция в культуре in vitro, состоящая из 40 асептических мужских и женских растений с ценными хозяйственно-биологическими признаками.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағалы экономикалық және биологиялық сипаттамалары бар 40 асептикалық аталық және аналық өсімдіктерден тұратын in vitro культурасының жинақтамасы жасалды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Биотехнология, лесное хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Биотехнология, орман шаруашылығы