The object of research, development or design (in Russian) : Редкосшитые полимерные гидрогели кислотной и основной природы; полифункциональные катионо-/анионообменники; полимеры с молекулярными отпечатками. Интерполимерные системы на основе редкосшитых полимерных гидрогелей кислотной и основной природы; полифункциональных катионо-/анионообменников.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қышқылдық және негіздік сипаттағы сирек тігілген полимерлік гидрогельдер; полифункционалды катион/анион алмастырғыштар; молекулалық таңбалы полимерлер. Сирек тігілген қышқылдық және негіздік полимерлік гидрогельдер негізіндегі интерполимерлі жүйелер; полифункционалды катион/анион алмастырғыштар негізіндегі интерполимерлі жүйелер.

Aim of work (in Russian) : Подробное изучение сорбционных параметров синтезированных макромолекулярных структур. Определение условий максимального извлечения ионов тяжелых редкоземельных металлов

Aim of work (in Kazakh) : Синтезделген макромолекулалық құрылымдардың сорбциялық параметрлерін егжей-тегжейлі зерттеу. Ауыр сирек жер металдарының иондарын максималды алу шарттарын анықтау

Методы исследования (на русском) : Фотоколориметрия, атомно-абсорбционная спектроскопия, атомно-эмиссионная спектроскопия

Методы исследования (на казахском) : Фотоколориметрия, атомдық абсорбциялық спектроскопия, атомдық эмиссиялық спектроскопия

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучены сорбционные параметры (степень извлечения, сорбционная емкость) синтезированных макромолекул и интерполимерных систем на их основе. Изучение сорбционных свойств проводилось на протяжении 48 часов (2 суток) при комнатной температуре. Со временем взаимодействия полимерных структур с соответствующими растворами солей происходит возрастание сорбционных параметров (степень извлечения, сорбционная емкость). Полимерные гидрогели и полифункциональные ионообменники имеют недостаточно высокие значения сорбционных свойств. Возрастание сорбционных свойств наблюдается в интерполимерных системах на их основе при определенных мольных соотношениях, причем в случае полимерных гидрогелей соотношения могут быть разные, а в случае ионообменников – возрастание наблюдается при соотношениях, где преобладает аниоонообменник. Разработанные полимеры с молекулярными отпечатками (ПМО) имеют ряд преимуществ по сравнению с вышеуказанными сорбентами и интерполимерными системами на их основе. Наличие полостей, комплементарных лишь к конкретному редкоземельному металлу приводит к тому, что происходит сорбция только данного металла (исключается возможность попутной сорбции схожих по химическим свойствам элементов). Более низкие значения сорбционных свойств в случае структур ПМО-2 связаны с более плотной сшивкой вследствие применения ДЭГДМА в качестве сшивающего агента.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Синтезделген макромолекулалардың сорбциялық параметрлері (экстракциялау дәрежесі, сорбциялық қабілеті) және олардың негізіндегі интерполимерлік жүйелер зерттелді. Сорбциялық қасиеттерді зерттеу бөлме температурасында 48 сағат (2 күн) ішінде жүргізілді. Уақыт өте келе полимерлік құрылымдардың сәйкес тұз ерітінділерімен әрекеттесуі сорбциялық параметрлерді (экстракция дәрежесі, сорбциялық қабілеті) арттырады. Полимерлі гидрогельдер мен полифункционалды ион алмастырғыштар жеткіліксіз жоғары сорбциялық қасиеттерге ие. Сорбциялық қасиеттердің жоғарылауы олардың негізіндегі интерполимерлік жүйелерде белгілі молярлық қатынаста байқалады, ал полимерлі гидрогельдерде қатынас әртүрлі болуы мүмкін, ал ион алмастырғыштарда анионалмастырғыш басым болатын қатынаста жоғарылау байқалады. Жоғарыда аталған сорбенттермен және олардың негізінде жасалған интерполимерлі жүйелермен салыстырғанда әзірленген молекулалық таңбаланған полимерлер (МТП) бірқатар артықшылықтарға ие. Белгілі бір сирек жер металын ғана толықтыратын қуыстардың болуы тек осы металдың сорбция болуына әкеледі (ұқсас химиялық қасиеттері бар элементтердің байланысты сорбциялану мүмкіндігі жоққа шығарылады). МТП-2 құрылымдары жағдайында сорбциялық қасиеттердің төмен мәндері көлденең байланыстырушы агент ретінде ДЭГДМА қолданылуына байланысты тығыз кросс-байланыспен байланысты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полимерные гидрогели ПАК, ПМАК, П4ВП, П2М5ВП извлекают не более 50% ионов тяжелых редкоземельных металлов на протяжении 48 часов. Ионообменные смолы кГА, ГАФ, аГА, ГБА, ГДБА извлекают не более 60% ионов тяжелых редкоземельных металлов на протяжении 48 часов. В случае интерполимерных систем на основе полимерных гидрогелей извлекается более 75% ионов тяжелых редкоземельных металлов. В случае интерполимерных систем на основе полифункциональных ионообменников извлекается не более 80% ионов тяжелых редкоземельных металлов. При сорбции тяжелых редкоземельных металлов полимерами с молекулярными отпечатками извлекается более 90% целевого металла, при этом полностью исключена попутная сорбция.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : ПАҚ, ПМАҚ, П4ВП, П2М5ВП полимерлі гидрогельдері 48 сағат ішінде ауыр сирек жер металдары иондарының 50%-дан аспайтын мөлшерін шығарады. Ион алмастырғыш шайырлар кГА, ГАФ, аГА, ГБА, ГДБА 48 сағат ішінде ауыр сирек жер металл иондарының 60%-дан аспайтын бөлігін шығарады. Полимерлі гидрогельдер негізіндегі интерполимерлі жүйелер жағдайында ауыр сирек жер металдары иондарының 75%-дан астамы алынады. Полифункциялы ион алмастырғыштарға негізделген интерполимерлі жүйелер жағдайында ауыр сирек жер металдарының 80%-дан аспайтын иондары алынады. Молекулярлық таңбалы полимерлермен ауыр сирек жер металдарын сорбциялау кезінде мақсатты металдың 90%-дан астамы алынады, ал байланысты сорбция толығымен алынып тасталады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Гидрометаллургия

Field of application (in Kazakh) : Гидрометаллургия