The object of research, development or design (in Russian) : Синтезированные сплавы системы Sb – Te и Sb – Se

The object of research, development or design (in Kazakh) : Sb – Te және Sb – Se жүйесінің синтезделген қорытпалары

Aim of work (in Russian) : Получение термодинамических констант конденсированной и паровой фаз бинарных систем сурьмы с теллуром, селеном и серой, а также построение фазовых переходов жидкость-пар при атмосферном и низких давлениях, позволяющих отследить поведение указанных редких элементов в условиях вакуум-дистилляционной переработки штейнов и выдать технологические рекомендации для их извлечения

Aim of work (in Kazakh) : Теллур, селен және күкірт бинарлық сурьма жүйелерінің конденсацияланған және бу фазаларының термодинамикалық константаларын алу, сондай-ақ штейндерді вакуумдық-дистилляциялық өңдеу жағдайында көрсетілген сирек элементтердің әрекетін қадағалауға мүмкіндік беретін атмосфералық және төмен қысымдарда сұйықтық-бу фазалық ауысуларын құру

Методы исследования (на русском) : Сплавы получены ампульным методом. Давление насыщенного пара компонента, имеющего большую долю в паре, определено экспериментально изотермическим вариантом метода точек кипения. Давление насыщенного пара компонента, имеющего меньшее парциальное давление, определено численным интегрированием уравнения Гиббса-Дюгема. Состав пара в частных системах определен статическим методом

Методы исследования (на казахском) : Қорытпалар ампулалық әдіспен алынды. Буда үлесі көп компоненттің қаныққан бу қысымы эксперименттік түрде қайнау нүктелері әдісінің изотермиялық нұсқасымен анықталды. Парциалдық қысымы аздау компоненттің қаныққан бу қысымы Гиббс-Дюгем теңдеуінің сандық интеграциясымен анықталды. Жеке жүйелердегі будың құрамы статикалық әдіспен анықталды

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследований определены границы сосуществования жидкости и пара, построена полная диаграмма состояния и определены термодинамические функции системы сурьма – теллур; приготовлены сплавы системы сурьма – селен, выбрана методика и проведены эксперименты по определению давления пара в системе сурьма – селен. Построена полная диаграмма состояния системы сурьма селен и определены термодинамические функции смешения и испарения сплавов указанной системы. Выданы технологические рекомендации по разделению систем сурьма – теллур и сурьма – селен на элементы, а также по переработке полиметаллических штейнов, где селен и теллур изоморфно замещают серу в халькогенидах сурьмы

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижесінде сұйық пен будың қатар тіршілік ету шекаралары анықталып, толық фазалық диаграмма тқрғызылды, сурьма – теллур жүйесінің термодинамикалық атқарымдары анықталды, сурьма – селен жүйесінің қорытпалары дайындалып, әдістеме таңдалды және сүрме – селен жүйесіндегі бу қысымын анықтау үшін тәжірибелер жүргізілді. Сурьма – селен жүйесінің толық күй диаграммасы тұрғызылды және осы жүйенің қорытпаларын араластыру мен булануының термодинамикалық атқарымдары анықталды. Сурьма-теллур және сурьма – селен жүйелерін элементтерге бөлу, сондай-ақ полиметалл штейндерін өңдеу бойынша технологиялық ұсыныстар берілді, мұнда селен мен теллур сурьма халькогенидтерінде күкіртті изоморфты түрде ауыстырады

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты направлены на создание фундаментальных физико-химических основ технологии дистилляционных процессов переработки расплавленных халькогенидных систем и выдачу эффективных практических рекомендаций, необходимых для разработки и совершенствования процесса извлечения редких металлов сурьмы, теллура, селена из полиметаллических штейнов вакуум-термическим способом

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелер балқытылған халькогенидті жүйелерді өңдеуге арналған дистилляциялық үрдістер технологиясының іргелі физикалық-химиялық негіздерін жасауға және полиметалл штейндерден сирек металдарды сурьма, теллурды және селенді вакуум-термиялық әдіспен алу үрдісін әзірлеу және жетілдіру үшін қажетті тиімді практикалық ұсыныстарды беруге бағытталған

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Полученные новые справочные данные о бинарных системах с построением полных диаграмм состояния, включающих парожидкостное равновесие, которые отсутствуют к настоящему времени, будут полезны при совершенствовании схемы извлечения редких элементов из полиметаллического сырья и вторичных продуктов

Efficiency (in Kazakh) : Осы уақытқа дейін жетіспейтін бу-сұйықтықтың тепе-теңдігін қамтитын жағдайлардың толық диаграммаларын құра отырып, қосарланған жүйелер туралы алынған жаңа анықтамалық деректер полиметалл шикізатынан және қайталама өнімдерден сирек кездесетін элементтерді алу сұлбасын жетілдіру кезінде пайдалы болады

Field of application (in Russian) : Полученные справочных данные, дополняющие базу данных в области термодинамики, будут использованы пользователями, работающими в области физической химии, технологами, в научно-исследовательских институтах смежных профилей, образовательных учреждениях соответствующего профиля. Также результаты полезны при разработке эффективных технологий получения полупроводникового селена и теллура, а также при разработке новых экологически безопасных способов производства высокочистых элементов из вторичных продуктов

Field of application (in Kazakh) : Термодинамика саласындағы дерекқорды толықтыратын, алынған анықтамалық деректерді физикалық химия саласында жұмыс істейтін пайдаланушылар, технологтар, сабақтас бейіндегі ғылыми-зерттеу институттарында, тиісті бейіндегі білім беру мекемелерінде пайдаланатын болады. Сондай-ақ, нәтижелер жартылай өткізгіш селен мен теллурды алудың тиімді технологияларын әзірлеу кезінде және қайталама өнімдерден жоғары таза элементтерді өндірудің жаңа экологиялық қауіпсіз әдістерін әзірлеу барысында пайдалы болып табылады