The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются физические, геофизические, радиоэкологические процессы и факторы, оказывающие влияние на функционирование объектов атомной отрасли.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері – атом саласы объектілерінің жұмысына әсер ететін физикалық, геофизикалық, радиоэкологиялық процестер мен факторлар.

Aim of work (in Russian) : Научно-техническое обоснование устойчивого и безопасного развития мирного использования атомной энергии, получение комплекса научно-обоснованных расчетно-теоретических и экспериментальных данных, необходимых для развития атомно-энергетической отрасли в Республике Казахстан

Aim of work (in Kazakh) : Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалануды орнықты және қауіпсіз дамытуды ғылыми-техникалық негіздеу, Қазақстан Республикасында атом-энергетика саласын дамыту үшін қажет етілетін ғылыми негізделген есептік-теориялық және эксперименттік деректер кешенін алу

Методы исследования (на русском) : Экспериментальные исследования на ядерных реакторах, внереакторных стендах и материаловедческих комплексах; нейтронно-физические и теплогидравлические расчеты; геофизические, радиометрические, гамма-спектрометрические, радиохимические и цитогенетические исследования

Методы исследования (на казахском) : Ядролық реакторларда, реактордан тыс стендтерде және материалтану кешендерінде эксперименттік зерттеу жүргізу; нейтрондық-физикалық және жылу-гидравликалық есептеулер; геофизикалық, радиометриялық, гамма-спектрометриялық, радиохимиялық және цитогенетикалық зерттеулер

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены актуальные данные по различным аспектам обеспечения безопасности и эффективности функционирования объектов атомной отрасли, в том числе: о воздействии кориума на огнеупорный материал; выводе РУ ИГР из эксплуатации; обращении с ОЯТ; о прогнозировании параметров пуска РУ ИГР; об использования ОЛЭ в термоядерных установках, о состоянии объектов окружающей среды на радиоактивно-загрязненных территориях. Проведены реакторные эксперименты по радиационному разогреву материалов; рассчитаны критерии эффективности для проектов строительства АЭС (ФЭМ); выполнена оценка радиационной стойкости облученных материалов образцов-свидетелей РУ ИВГ.М; обосновано применение метода ЭШП для очистки радиоактивно-загрязненного металла; получены характеристики когерентного оптического излучения при возбуждении газовых смесей в РУ ИГР; разработана методика для жидко-сцинтилляционного анализа воды, получены параметры накопления радиоуглерода в окружающей среде; установлены показатели изменчивости растений в условиях радиационного загрязнения; разработаны рекомендации по применению геолого-геофизических методов для размещения ПИЛ; создана база данных по техногенным и природным изменениям геосреды атомных объектов, база данных по сейсмическим, геолого-тектоническим зонам ВКО; дана оценка возможных сейсмических воздействий на объекты СИП; разработан макет системы раннего предупреждения о землетрясениях.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Атом саласы объектілерінің қауіпсіздігі мен жұмыс істеу тиімділігін қамтамасыз етудің әртүрлі аспектілері бойынша, оның ішінде: кориумның отқа төзімді материалға әсері туралы; ИГР реактор қондырғысын пайдаланудан шығару; ПЯО-мен жұмыс істеу; ИГР реактор қондырғысын іске қосу параметрлерін болжау; термоядролық қондырғыларда ОЛЭ пайдалану, радиоактивті ластанған аумақтардағы қоршаған орта объектілерінің жай-күйі туралы өзекті деректер алынды. Материалдарды радиациялық қыздыру бойынша реакторлық эксперименттер жүргізілді; АЭС салу жобалары үшін тиімділік критерийлері есептелді (ҚЭМ); ИВГ.1М РҚ үлгілерінің сәулеленген материалдарының радиациялық беріктігіне баға берілді; радиоактивті ластанған металды тазарту үшін ЭҚБ әдісін қолдану негізделді; ИГР реактор қондырғысында газ қоспаларын қоздыру кезіндегі когерентті оптикалық сәулелену сипаттамалары алынды; суды сұйық-сцинтилляциялық талдау әдістемесі әзірленді, қоршаған ортада радиокөміртектің жинақталу параметрлері алынды; радиациялық ластану жағдайында өсімдіктердің өзгергіштік көрсеткіштері анықталды; ЖЗЗ орналастыру үшін геологиялық-геофизикалық әдістерді қолдану бойынша ұсынымдар әзірленді; атом объектілері геоортасының техногендік және табиғи өзгерістері бойынша деректер базасы, ШҚО сейсмикалық, геологиялық-тектоникалық аймақтары бойынша деректер базасы құрылды; ССП объектілеріне ықтимал сейсмикалық әсер етуге баға берілді; жер сілкінісі туралы ерте ескерту жүйесінің макеті әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Определение суммарной альфа-, бета-активности в водных образцах методом жидкостной сцинтилляции спектрометрии. Подготовка проб растений для радиохимических анализов способом автоклавного разложения увеличенных навесок растений. Программный комплекс Spectrtools. Методика прогнозирования параметров реакторного пуска с экспериментальным устройством в ЦЭК реактора на основе результатов численного моделирования. Методика испытания миниатюрных образцов для определения прочностных характеристик конструкционных сталей. Методика определения мощности экспериментального устройства по показаниям штатных приборов СУЗ. Облучательное ампульное устройство для проведения реакторных экспериментов с образцами оловянно-литиевой эвтектики. Методика термической обработки конструкционных материалов на основе алюминидов титана. Экспериментальное устройство для изучения взаимодействия расплава кориума с защитным материалом подреакторной ловушки в условиях имитации остаточного энерговыделения в кориуме. Атлас сейсмических шумов для станций сети НЯЦ РК. Оценки напряжённо-деформированного состояния пород и потенциала сейсмичности в зоне сейсмоактивных разломов с использованием непрерывных высокоточных GPS-наблюдений. Проект методических рекомендаций по применению комплекса геофизических показателей для контроля за безопасностью объектов атомной отрасли. Разработка методических рекомендаций по применению геолого-геофизических методов в обоснование пригодности потенциальных площадок для размещения ПИЛ.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сұйық-сцинтилляциялық спектрометрия әдісімен су үлгілеріндегі жиынтық альфа,бета-активтілікті анықтау.Өсімдіктердің үлкейтілген мөлшерін автоклавтық ыдырату тәсілімен өсімдік сынамаларын радиохимиялық талдауға дайындау.Spectrtools кешені.Сандық модельдеу нәтижелері негізінде реактордың ОЭАсындағы эксперименттік құрылғымен реакторлық іске қосу параметрлерін болжау әдістемесі.Конструкциялық болаттың беріктік сипаттамаларын анықтауға арналған шағын үлгілерді сынау әдістемесі.Штаттық БҚЖ аспаптарының көрсеткіштері бойынша эксперименттік құрылғының қуатын анықтау әдістемесі.Қалайы-литий эвтектикасының үлгілерімен реакторлық эксперименттер жүргізуге арналған сәулелендіргіш ампулалық құрылғы.Титан алюминидтері негізіндегі конструкциялық материалдарды термиялық өңдеу әдістемесі.Кориумдағы қалдық энергия бөлінуін имитациялау жағдайында кориум балқымасының реакторасты тұтқышының қорғаныс материалымен өзара әрекеттесуін зерттеуге арналған эксперименттік құрылғы.ҚР ҰЯО станциялары желісіне арналған сейсмикалық шу атласы.Жоғары дәлдіктегі үздіксіз GPSбақылауды пайдалана отырып,сейсмикалық белсенді жарылымдар аймағындағы тау жыныстарының кернеулі-деформацияланған күйін және сейсмикалық потенциалын бағалау.Атом саласы объектілерінің қауіпсіздігін бақылау үшін геофизикалық көрсеткіштер кешенін қолдану жөніндегі әдістемелік ұсынымдар жобасы.ЖЗЗ орналастыруға арналған ықтимал алаңдардың жарамдылығын негіздеу үшін геологиялық-геофизикалық әдістерді қолдану жөнінде әдістемелік ұсынымдар әзірлеу.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Развитая научно-техническая и кадровая база атомной отрасли для внедрения атомной энергетики и реализации планов по повышению доли альтернативных энергоисточников; Решение задач прямого преобразования ядерной энергии, снижения количества радиоактивных отходов, получения новых материалов, минимизации воздействия радиационных факторов на человека и окружающую среду.

Efficiency (in Kazakh) : Атом энергетикасын енгізу және баламалы энергия көздерінің үлесін арттыру жөніндегі жоспарларды іске асыру үшін атом саласының дамыған ғылыми-техникалық және кадрлық базасы; Ядролық энергияны тікелей түрлендіру, радиоактивті қалдықтар санын азайту, жаңа материалдар алу, радиациялық факторлардың адамға және қоршаған ортаға әсерін барынша азайту міндеттерін шешу.

Field of application (in Russian) : Атомная энергетика, ядерные и радиационные технологии, радиационное материаловедение, радиоэкология, геофизический мониторинг

Field of application (in Kazakh) : Атом энергетикасы, ядролық және радиациялық технологиялар, радиациялық материалтану, радиоэкология, геофизикалық мониторинг