The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов исследований выбраны следующие виды лекарственных трав: Echinacea purpurea Moench, Salvia officinalis, Oríganum vulgаre, Nеpeta catаria, Adоnis aestivаlis, Ínula helеnium, Thymus serpyllum, Hypеricum perforаtum, Рaeonia anomala и Artemisia austriaca.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жобаның мақсаты Қазақстанның Солтүстік өңірінің плантацияларында биологиялық белсенді заттардың құрамын төмендетпей дәрілік шөптерді өсірудің экологиялық және ұтымды технологиясын әзірлеу болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта являлась разработка экологичной и рациональной технологии выращивания лекарственных трав на плантациях Северного региона Казахстана без снижения содержания в них биологически активных веществ.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеу нысандары ретінде дәрілік шөптердің келесі түрлері таңдалды: Echinacea purpurea Moench, Salvia officinalis, Oríganum vulgаre, Nеpeta catаria, Adоnis aestivаlis, Ínula helеnium, Thymus serpyllum, Hypеricum perforаtum, Рaeonia anomala және Artemisia austriaca.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований: закладка пробных площадей по вариантам опытов и проведение наблюдений за ростом лекарственных трав, определение эфирных масел и содержание БАВ в растениях

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: тәжірибе нұсқалары бойынша сынақ алаңдарын салу және дәрілік шөптердің өсуіне бақылау жүргізу, өсімдіктердегі эфир майларын және құрамында ББЗ болуын анықтау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Выявлено, что внесение удобрений положительно повлияло на повышение приживаемости и роста. Посев семян с различной нормой высева показал, что приживаемость и морфологические показатели растений значительно не отличалась по вариантам опыта, поэтому можно рекомендовать среднюю норму высева семян. В опыте с различным размещением растений по площади выявлено, что с увеличением площади питания растения имеют большую высоту и ширину куста по сравнению с более плотным размещением, кроме того, увеличивается число стеблей. Но определение урожайности показало, что при более плотном размещении из-за большего числа растений на площади, данный показатель больше, чем при разреженном размещении. Осенний посев семян Nеpeta catаria, Adоnis aestivаlis и Echinacea purpurea выявил преимущество по росту растений на 9,9 - 61,8%. Эксперимент показал, что внесение комплексного удобрения положительно повлияло на рост растений и увеличение выхода эфирного масла изученных растений, а сравнение компонентов эфирного масла дикорастущих растений и произрастающих на плантации не выявил достоверной разницы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Тыңайтқыштарды қолдану жерсіну мен өсімнің жоғарылауына оң әсер еткені анықталды. Әр түрлі себу мөлшерімен тұқым себу өсімдіктердің жерсінуі мен морфологиялық көрсеткіштерінің тәжірибе нұсқаларында айтарлықтай ерекшеленбейтіндігін көрсетті, сондықтан тұқым себудің орташа мөлшерін ұсынуға болады. Өсімдіктерді алаңға әр түрлі орналастыру тәжірибесінде қоректену аймағының ұлғаюымен өсімдіктер бұтасының биіктігі мен ені тығыз орналастырумен салыстырғанда үлкен болатындығы анықталды, сонымен қатар сабақтар саны да артады. Бірақ өнімділіктің анықтау бір аумақта өсімдіктердің көп болуына байланысты тығыз орналастырылған кезде, бұл көрсеткіш сирек орналастыруға қарағанда көп болатындығын көрсетті. Nеpeta catаria, Adоnis aestivаlis және Echinacea purpurea тұқымдарын күзгі себу өсімдіктердің 9,9 - 61,8% өсу артықшылығын көрсетті. Эксперимент көрсеткендей, кешенді тыңайтқышты қолдану өсімдіктердің өсуіне және зерттелген өсімдіктердің эфир майының көбеюіне оң әсер етті, ал жабайы өсімдіктер мен плантациялардағы эфир майының компоненттерін салыстыру айтарлықтай айырмашылықты таппады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : -

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : -

Level of implementation (in Russian) : получен 1 акт внедрения в ТОО "АР-КА COMPANY 2012"

Level of implementation (in Kazakh) : "АР-КА COMPANY 2012" ЖШС-не енгізудің 1 актісі алынды

Efficiency (in Russian) : Выполненные расчеты по затратам и экономической эффективности показали, что наиболее экономичным и рентабельным является способ создания плантации посевом семян. При посадке Echinacea purpurea рассадой рентабельность производства составляет всего 17,4%, а использование рассады Thymus serpyllum убыточно. Наибольшую прибыль можно получить, выращивая Nepeta cataria, Echinacea purpurea, Ínula helenium, рентабельность выращивания которых составляет от 208,1 до 331,6%. Наименьшую рентабельность показало выращивание Salvia officinalis (75,1%). Полученные данные подкреплены нашими исследованиями, по результатам которых мы рекомендуем для создания плантаций в Северном регионе Казахстана все вышеуказанные растения, кроме Salvia officinalis, которая показала слабую всхожесть семян и приживаемость всходов, медленный рост. Остальные растения имеют хорошую приживаемость, быстрый рост и обильное цветение, хорошо переносят низкие температуры зимой и не подвержены весенним заморозкам.

Efficiency (in Kazakh) : Шығындар мен экономикалық тиімділік бойынша жүргізілген есептеулер тұқым себу арқылы плантация құру әдісі ең үнемді және тиімді екенін көрсетті. Echinacea purpurea көшеттерін отырғызу кезінде өндіру тиімділігі тек 17,4% құрайды, ал Thymus serpyllum көшеттерін пайдалану тиімсіз. Nepeta cataria, Echinacea purpurea, Ínula helenium өсіру арқылы ең үлкен пайданы алуға болады, олардың өсіру тиімділігі 208,1-ден 331,6%-ға дейін. Salvia officinalis өсіру ең төменгі тиімділікті көрсетті (75,1%). Алынған мәліметтер біздің зерттеулерімізбен расталады, олардың нәтижелері бойынша Қазақстанның Солтүстік өңірінде плантациялар құру үшін жоғарыда аталған барлық өсімдіктерді ұсынамыз, тұқым өнгіштігі мен көшеттер жерсінуінің әлсіз болуын, баяу өсуін көрсеткен Salvia officinalis-тен басқа. Қалған өсімдіктер жақсы жерсінеді, тез өседі және мол гүлдейді, қыста төмен температураға төзімді және көктемгі үсікке шалдықпайды.

Field of application (in Russian) : Cельское хозяйство, фермерские и крестьянские хозяйства, другие сельскохозяйственные производители и частные лица

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, фермерлік және шаруа қожалықтары, басқа ауылшаруашылық өндірушілер және жеке тұлғалар