The object of research, development or design (in Russian) : Установка бета-паровой конверсии метана в режиме низкотемпературной плазмы, фотокатализаторы с высокой эффективностью получения водорода, керамические материалы и конструкционные стали, используемые для хранения и транспортировки водорода, метастабильные гидриды на основе алюминия, твердооксидные ионные проводники на основе церата бария.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Төмен температуралы плазмалық режимде метанның бета-бу конверсиясына арналған қондырғы, сутегі өндірісінің тиімділігі жоғары фотокатализаторлар, сутегін сақтау және тасымалдау үшін қолданылатын керамикалық материалдар мен конструкциялық болаттар, алюминий негізіндегі метатұрақты гидридтер, қатты оксид, барий цераты негізіндегі иондық өткізгіштер.

Aim of work (in Russian) : Разработка и развитие новых инновационных устройств, материалов и наукоемких технологий, изучение процессов и механизмов, связанных с накоплением, хранением и транспортировкой водорода, для внедрения и использования водородной энергетики в Республике Казахстан в соответствии с государственной программой по развитию атомной и водородной энергетики.

Aim of work (in Kazakh) : Атом және сутегі энергетикасын дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламаға сәйкес Қазақстан Республикасында сутегі энергетикасын енгізу және пайдалану үшін жаңа инновациялық құрылғыларды, материалдар мен ғылымды қажетсінетін технологияларды әзірлеу және дамыту, сутекті жинақтаумен, сақтаумен және тасымалдаумен байланысты процестер мен тетіктерді зерделеу.

Методы исследования (на русском) : Моделирование процесса паровой конверсии метана при облучении связи углерод-водород в молекуле метана электронным пучком от ускорителя ИЛУ-10, синтез 1D/3D фотокатализаторов при электроформовании наноразмерных волокон, химическое осаждение механические испытания, электронная микроскопия, рентгеноструктурный анализ, термодесорбционная спектрометрия, магнетронное осаждение гидридов металлов, протонное облучение, электрохимическая импедансная спектроскопия.

Методы исследования (на казахском) : ИЛУ-10 үдеткішінің электронды сәулесімен метан молекуласындағы көміртегі-сутегі байланысын сәулелендіру кезінде метанның буға айналу процесін модельдеу, наноөлшемді талшықтарды электрожинақтау кезінде 1D/3D фотокатализаторларды синтездеу, химиялық тұндыру, механикалық сынақтар, электронды микроскопия, рентгендік дифракциялық талдау, термиялық десорбциялау, спектрометрия, металл гидридтерінің магнетрондық тұндыру, протонды сәулелену, электрохимиялық кедергі спектроскопиясы.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведена аналитическая оценка математических моделей термокаталитической паровой конверсии метана. Предложен алгоритм математической модели радиационно-химической паровой конверсии РХПК метана. Синтезированы и исследованы порошок SrTiO3 и 1D фотокатализатор на основе углеродных волокон с добавлением SrTiO3 исследованы физико-химические свойства, химический состав, морфология поверхности синтезированного 1D фотокатализатора. Установлено, что покрытия AlN, FeAl/Al2O3/TiO2, TiN, TiAlN, BN, VC, Zn, TiС–C могут быть использованы в качестве защитного покрытия для предотвращения попадание водорода в основной конструкционный материал. Получены образцы аустенитных и низкоуглеродистых сталей с покрытиями из Zn, TiN и TiAlN для исследования влияния водорода на механические и коррозионные свойства полученных образцов. Определены зависимости изменения твердости и трещиностойкости керамик от величины деформационных искажений, вызванных накоплением имплантированного водорода. Синтезированы протонные проводники на основе церата бария с разным допантом (Y, Nd, Gd). Получены новые экспериментальные данные по структуре и термодинамическим свойствам образцов церата бария, облученных низкоэнергетическими ионами гелия. Установлено, что имплантация гелия вызывает отклонения от стехиометрии, которые проявляются, в уменьшении концентрации неодима в образцах BaCe0,93Nd0,07O2,965, BaCe0,9Nd0,1O2,95.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Метанның термокаталитикалық бу конверсиясын математикалық үлгілеріне аналитикалық бағалау жүргізілді. РХБK метанының радиациялық-химиялық бу түрлендіруінің математикалық моделінің алгоритмі ұсынылды. SrTiO3 ұнтағы және SrTiO3 қосылған көміртекті талшықтар негізіндегі 1D фотокатализатор синтезделіп, зерттелді. Синтезделген 1D фотокатализатордың физика-химиялық қасиеттері, химиялық құрамы және бетінің морфологиясы зерттелді. AlN, FeAl / Al2O3 / TiO2, TiN, TiAlN, BN, VC, Zn, TiС–C жабындары сутегінің негізгі құрылымдық материалға түсуіне жол бермеу үшін қорғаныш жабын ретінде пайдаланылуы мүмкін екендігі анақталды. Алынған үлгілердің механикалық және коррозиялық қасиеттеріне сутегінің әсерін зерттеу үшін Zn, TiN және TiAlN жабыны бар аустениттік және төмен көміртекті болат үлгілері алынды. Керамиканың қаттылығы мен жарыққа төзімділігінің өзгеруінің имплантацияланған сутегінің жинақталуынан туындайтын деформациялық бұрмаланулар шамасына тәуелділігі анықталды. Барий церат негізінде әртүрлі қоспалармен (Y, Nd, Gd) протон өткізгіштер синтезделді. Төмен энергиялы гелий иондарымен сәулеленген барий церат үлгілерінің құрылымы мен термодинамикалық қасиеттері туралы жаңа тәжірибелік мәліметтер алынды. Гелийді имплантациялау BaCe0.93Nd0.07O2.965 және BaCe0.9Nd0.1O2.95 үлгілерінде неодим концентрациясының төмендеуімен көрінетін стехиометриядан ауытқуларды тудыратыны анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : нет

Level of implementation (in Russian) : нет

Level of implementation (in Kazakh) : нет

Efficiency (in Russian) : Заключается в их широком применении, как для энергетики, так и для других областей науки и техники Казахстана.

Efficiency (in Kazakh) : Олардың Қазақстандағы энергетикада да, ғылым мен техниканың басқа салаларында да кеңінен қолданылуында.

Field of application (in Russian) : Водородная энергетика, получение хранение и транспортировка водорода, новые материалы.

Field of application (in Kazakh) : Сутегі энергиясы, сутекті өндіру, сақтау және тасымалдау, жаңа материалдар.