The object of research, development or design (in Russian) : Масличные и крупяные культуры

The object of research, development or design (in Kazakh) : Майлы дақылдары, жармалық дақылдары.

Aim of work (in Russian) : Повышение производительности АПК РК за счет создания и ускоренного внедрения высокопродуктивных сортов и гибридов масличных и крупяных культур

Aim of work (in Kazakh) : Майлы және жарма дақылдарының жоғары өнімді сұрыптары мен будандарын құру және жедел енгізу есебінен ҚР АӨК өнімділігін арттыру.

Методы исследования (на русском) : Лабораторные и полевые

Методы исследования (на казахском) : Танаптық және зертханалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучена рабочая коллекция 4987 сортообразцов масличных культур и 250 сортообразцов крупяных культур. В селекционных питомниках изучено 79469 масличных и 9007 крупяных культур. Проведена гибридизация по 5 масличным и 2 крупяным культурам, получены гибридные семена. Проведена оценка качества семян 9648 номеров масличных и 5530 номеров крупяных культур. Хозяйственная эффективность обработки посевов озимого рапса комплексом пестицидов составила 41,9-60,9%. Выделено 76 линий с рецессивной (нулевой) аллелью локуса Ti3. Выделены 3 сорта и 5 линий с низкой активностью фермента липоксигеназы, 8 линий, сохраняющих относительно низкое содержание полифенолов и танинов в бобах. Ясна – морозостойкий сорт озимого рапса. На основании маркерной селекции были выделены ценные селекционные линии с генотипом e1e3E4e7, e1E3E4e7, e1E3e4e7. Выделено 20 перспективных, скороспелых селекционных линий сои с вегетационным периодом от 92 до 102 дней. Скрининг 100 сортов и линий сои по 30 полиморфным SSR- маркерам, связанным с габитусом и показателями урожайности, идентифицировал наиболее информативные SSR-маркеры (Satt387, Satt324, Satt440, Satt460, Satt244 и Satt288).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 4987 майлы дақылдарының үлгілері және 250 жарма дақылдарының сорттық үлгілері зерттелді. Селекциялық питомниктерде 79469 майлы және 9007 жарма дақылдары зерттелді. 5 майлы және 2 жарма дақылдары бойынша үздік ата-аналық нысандарды будандастыру жүргізілді, гибридті тұқымдар алынды. 9648 майлы және 5530 дәнді дақылдар тұқымдарының сапасына бағалау жүргізілді. Күздік рапс дақылдарын пестицидтер кешенімен өңдеудің экономикалық тиімділігі 41,9-60,9%-ды құрады. Ti3 локустың рецессивті (нөлдік) аллелі бар барлығы 76 линия анықталды. Липоксигеназа ферментінің белсенділігі төмен 3 сорт, 5 линия, бұршақтағы полифенолдар мен таниндердің салыстырмалы төмен құрамын сақтайтын 8 линия анықталды. Күздік рапс Ясна аязға төзімді алуан түрлілігінде байқалды. Маркерлік іріктеу негізінде Қазақстанның солтүстік өңірі жағдайында 53° с ендікте ерте піскенін көрсеткен e1e3E4e7, e1E3E4e7, e1E3e4e7 генотипі бар бағалы селекциялық желілер анықталды. 20 перспективалы e1e3E4e7, ерте пісетін қытайбұршақ өсіру линиясы анықталды, вегетациялық кезеңі 92-ден 102 күнге дейін. Өсімдіктердің биіктігі мен өнімділік көрсеткіштеріне байланысты 30 полиморфты SSR маркерлер бойынша 100 қытайбұршақ сорттары мен линиялары скринингтен өткізу кезінде SSR-дің ақпараттық маркерлері анықталды (Satt387, Satt324, Satt440, Satt244, Satt288).

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Созданы и переданы в ГКСИСК РК 21 сорт и гибрид масличных и крупяных культур, в том числе: Шесть сортов по сое - высокобелковый сорт Милка. Неосыпающийся сорт Амалия. Скороспелый сорт Жаз. Скороспелый сорт сои EURASIA. Среднеспелый сорт сои Сәуле. Ультраскороспелый, фотопериодически нейтральный сорт сои ҚосТана. Пять гибридов подсолнечника - среднеранний «Байконур 21», устойчивый к гербицидам группы имидазолинонов. Устойчивый к применению гербицидов группы сульфонилмочевины гибрид подсолнечника Байтерек-22. Высокоолеиновый (OLEIN 23). Раннеспелый, классический Сәулетай. Среднеранний классический гибрид Үміт. Два сорта льна - «Асай» и «Сәтті». Четыре сорта сафлора – «Глория», «Водопад-23», «БҚ-1», «Ахрам». Один сорт рапса – «Рагнарр». Один сорт гречихи «Камелия». Два сорта проса - сорт пищевого проса «Реноме» и сорт кормового проса - «Изумрудное»

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Майлы дақылдар мен жарманың 21 сорты мен гибридi жасалып, Қазақстан Республикасының АШДССК-ға берiлдi, оның iшiнде: Қытайбұршақтың 6 сорты — жоғары белокты Милка сорты. Шашалып қалуға төзімді Амалия сорты. Ерте пісетін «Жаз» сорты. Ерте пісетін қытайбұршақ EURASIA сорты. Орта маусымдық қытайбұршақ сорты Сәуле. Аса ерте пісетін, фотопериодиялық бейтарап қытайбұршақ сорты ҚосТана. Күнбағыстың бес буданы — ерте орташа пісетін «Байқоңыр 21», ол имидазолинон тобының гербицидтеріне төзімді. «Бәйтерек-22» күнбағыс буданы сульфонилурея тобының гербицидтерін қолдануға төзімді. Жоғарыолейнді (ОЛЕИН 23). Ерте пісетін, классикалық Сәулетай. Орта ерте пісетін классикалық гибрид Үміт.

Level of implementation (in Russian) : Произведены оригинальные и семена высших репродукций масличных (2734,479 т) и крупяных (3,5 т) культур. Площадь внедрения составила 36587 га. Принято участие в 34 семинарах, 21 «Дня поля», подано 21 заявка на патент. Опубликовано 73 научных работы. Получено 18 патента, 11 авторских свидетельства. Проведена подготовка молодых специалистов 1 бакалавр, 5 магистрантов, 2 профессионально-техническое образование.

Level of implementation (in Kazakh) : Майлы (2734,479 т) және Жарма (3,5 т) дақылдарының бірегей және жоғары репродукциялы тұқымдары өндірілді. Енгізудің жалпы ауданы 36587 га құрады. Семинарға қатысу 34, "Егістік күні" 21, патентке 21 өтінім берілді. 73 ғылыми еңбегі жарық көрді. 18 патент, 11 авторлық куәлік алынды. 1 бакалавр, 1 магистрант, 2 кәсіптік-техникалық білім алды.

Efficiency (in Russian) : Экономический эффект результатов данной программы выражается в дополнительной прибыли за счет высокой продуктивности вновь созданных сортов и гибридов против предшествующих аналогов не менее чем на 10%, при одинаковых затратах на единицу площади.

Efficiency (in Kazakh) : Экономикалық әсер аудан бірлігіне бірдей шығындармен алдыңғы бастапқы аналогтарға қарсы жаңадан алынған сұрыптар мен будандардың кемінде 10% - ға жоғары өнімділігі есебінен қосымша пайдадан көрінеді.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы