Inventory number IRN Number of state registration
0223РК00046 BR10263776-OT-23 0121РК00704
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 12
Implemented
Publications
Native publications: 7
International publications: 7 Publications Web of science: 2 Publications Scopus: 3
Number of books Appendicies Sources
1 16 154
Total number of pages Patents Illustrations
281 1 53
Amount of funding Code of the program Table
315536353.24 О.0940 31
Code of the program's task under which the job is done
01
Name of work
Разработка научных основ сохранения и повышения устойчивости лесных экосистем по регионам Казахстана
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied research Метод, способ,Базы, банки данных,Другая (укажите)
Report authors
Стихарева Тамара Николаевна , Кириллов Виталий Юрьевич , Ахметов Руслан Сабырович , Келгенбаев Нуржан Сержанович , Рахимжанов Алимжан Нурсултанович , Кабанова Светлана Анатольевна , Кабанов Андрей Николаевич , Эбель Андрей Владимирович , Вибе Екатерина Петровна , Крекова Яна , Кентбаев Ержан Жунусович , Калачев Андрей Александрович ,
0
2
3
0
Customer МЭГПР РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МСХ РК
Full name of the service recipient
Товарищество с ограниченной ответственностью "Казахский научно-исследовательский институт лесного хозяйства и агролесомелиорации имени А.Н. Букейхана"
Abbreviated name of the service recipient ТОО "КазНИИЛХА"
Abstract

Объектами исследований являлись естественные леса Казахстана (пойменные леса реки Жайык (Урал), тугайные леса, темнохвойные леса Рудного Алтая), искусственные насаждения зеленой зоны г. Астаны (Нур-Султан), коллекции интродуцентов дендрологического парка и арборетума, клоновые архивы сосны обыкновенной (Акмолинская область), лесохозяйственная техника.

Зерттеу нысандары Қазақстанның табиғи ормандары (Жайық өзенінің жайылмалы ормандары (Орал), тоғай ормандары, Кенді Алтайдың қою-қара қылқан жапырақты ормандары), Астана қаласының жасыл аймағының жасанды екпелері (Нұр-Сұлтан), дендрологиялық саябақ пен арборетум интродуценттерінің түржинақтары, кәдімгі қарағайдың клондық мұрағаттары (Ақмола облысы), орман шаруашылығы техникасы болды.

Целью исследований является разработка научных основ сохранения и повышения устойчивости лесных экосистем по регионам Казахстана.

Зерттеудің мақсаты Қазақстанның аймақтары бойынша орман экожүйелерінің тұрақтылығын сақтау және арттырудың ғылыми негіздерін әзірлеу болып табылады.

Методы исследований – рекогносцировочное обследование лесов, сбор экспериментального материала на пробных площадях, в т.ч. с использованием ГИС-технологий, проведение лабораторных анализов, использование методов клонального микроразмножения и молекулярно-генетического анализа, обработка экспериментального материала с применением методов математической статистики.

Зерттеу әдістері - ормандарды барлап тексеру, сынақ алаңдарында эксперименттік материалдарды жинау, соның ішінде ГАЖ технологияларын қолдана отырып, зертханалық талдаулар жүргізу, клондық микрокөбейту және молекулалық-генетикалық талдау әдістерін қолдану, математикалық статистика әдістерін қолдана отырып эксперименттік материалды өңдеу.

Дана характеристика тугайным лесам рек Или, Сырдарья и пойменным лесам реки Жайык (Урал). Для этих лесов приведены материалы по уровню грунтовых вод и влажности почвы, варианты посадки основных лесообразующих пород и меры содействия естественному возобновлению. Отражено влияние состава насаждений на основные показатели гидрологического режима в зоне темнохвойных лесов Рудного Алтая. Приведены материалы по способу клонального микроразмножения двух хозяйственно ценных видов (Cotoneaster melanocarpus Fisch. ex A.Blytt и Spiraea hypericifolia L.). Изучены лесные насаждения в зеленой зоне г. Астаны (Нур-Султан): площади ослабленных и погибающих насаждений с помощью наземных и космических наблюдений, критерии перевода лесных культур в покрытые лесом угодья, нормативная приживаемость, лесохозяйственные мероприятия для повышения долговечности (рубки ухода); выявлены основные вредители лесных насаждений, определены зоны лесопатологической угрозы для проведения мониторинга, предложены средства защиты путем применения низкотоксичных инсектицидов. Приведены научные материалы по селекционной и генетической оценке ценных генотипов сосны обыкновенной в Северном Казахстане с использованием стабильных молекулярных маркеров. Приведены данные о материально-техническом обеспечении лесного хозяйства в Северном и Восточном Казахстане.

Іле, Сырдария өзендерінің тоғайлы ормандарына және Жайық (Орал) өзенінің жайылмалы ормандарына сипаттама берілді. Бұл ормандар үшін жер асты суларының деңгейі мен топырақтың ылғалдылығы, негізгі орман түзуші түрлерді отырғызу нұсқалары және табиғи жаңаруға жәрдемдесу шаралары келтірілді. Кенді Алтайдың қою-қара қылқан жапырақты ормандары аймағында екпелер құрамының гидрологиялық режимнің негізгі көрсеткіштеріне әсері көрсетілді. Екі шаруашылық құнды түрді (Cotoneaster melanocarpus Fisch. ex A.Blytt и Spiraea hypericifolia L.) клондық микрокөбейту әдісі бойынша материалдар келтірілді. Астана қаласының (Нұр-Сұлтан) жасыл аймағындағы орман екпелері зерттелді: жер үсті және ғарыштық бақылаулар көмегімен әлсіреген және қурап қалған екпелердің алаңдары, орман дақылдарын орманмен көмкерілген жерлерге ауыстыру өлшемдері, нормативтік жерсінуі, төзімділігін арттыру үшін орман шаруашылығы іс-шаралары (күтіп-баптау кесулері); орман екпелерінің негізгі зиянкестері анықталды, мониторингі жүргізу үшін орманпатологиялық қауіп-қатер аймақтары айқындалды, уыттылығы төмен инсектицидтерді қолдану арқылы қорғау құралдары ұсынылды. Тұрақты молекулалық маркерлерді пайдалана отырып Солтүстік Қазақстандағы кәдімгі қарағайдың құнды генотиптерін селекциялық және генетикалық бағалау бойынша ғылыми материалдар келтірілді. Солтүстік және Шығыс Қазақстанда орман шаруашылығын материалдық-техникалық қамтамасыз ету туралы деректер келтірілді.

-

-

Получены акты внедрения результатов научно-исследовательских работ в государственные учреждения лесного хозяйства Алматинской, Восточно-Казахстанской, Западно-Казахстанской областей, а также в Республиканский лесной селекционно-семеноводческий центр (Акмолинская область), ТОО «Астана орманы» и ТОО «Астана-Зеленстрой» (город Астана) и образовательные учреждения (Казахский агротехнический исследовательский университет им. С. Сейфуллина, Кокшетауский университет им. Ш. Уалиханова).

Алматы, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан облыстарының мемлекеттік орман шаруашылығы мекемелеріне, сондай-ақ Республикалық орман селекциялық-тұқым өсіру орталығына (Ақмола облысы), «Астана орманы» ЖШС және «Астана-Көгалдандыру құрлысы» ЖШС-не (Астана қаласы) және білім беру мекемелеріне (С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университеті, Ш. Уәлиханов атыныдағы Көкшетау университеті) ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерін енгізудің актілері алынды.

Социально-экологический эффект заключается в улучшении экологической обстановки в регионах Казахстана и увеличении лесистости территории. Экономический эффект заключается в увеличении количества посадочного материала, полученного методом клонального микроразмножения; в снижении стоимости затрат на лесозащитные мероприятия за счет применения биологических методов борьбы с вредителями; в увеличении производительности труда за счет использования современной техники.

Әлеуметтік-экологиялық әсер Қазақстан өңірлеріндегі экологиялық жағдайды жақсарту және аумақтың ормандылығын арттыру болып табылады. Экономикалық нәтиже - клондық микрокөбейту әдісімен алынған отырғызу материалының мөлшерін көбейту; зиянкестермен күресудің биологиялық әдістерін қолдану арқылы орманды қорғау шараларына жұмсалатын шығындардың құнын төмендету; заманауи техниканы қолдану арқылы еңбек өнімділігін арттыру болып табылады.

Область применения: лесное хозяйство, воспроизводство лесов, лесная селекция, биотехнология, сохранение биоразнообразия, защита леса от вредителей и болезней, механизация лесохозяйственных работ.

Қолдану саласы: орман шаруашылығы, ормандарды молықтыру, орман селекциясы, биотехнология, биоалуантүрлілікті сақтау, орманды зиянкестер мен аурулардан қорғау, орман шаруашылығы жұмыстарын механикаландыру.

UDC indices
630.0 (574)
International classifier codes
68.47.01;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
лесное хозяйство; биоразнообразие; экосистема; зеленая зона; приживаемость; устойчивость; база данных генотипов; потребность в технике;
Key words in Kazakh
орман шаруашылығы; биоалуантүрлілік; экожүйе; жасыл аймақ; ұласып өсу; тұрақтылық; генотиптердің дерекқоры; техникаға қажеттілік;
Head of the organization Рахимжанов Алимжан Нурсултанович Доктор PhD / Ассоциированный профессор (доцент)
Head of work Стихарева Тамара Николаевна Кандидат биологических наук / Ассоциированный профессор (доцент) по специальности "Биология"
Native executive in charge Кириллов Виталий Юрьевич Профессор по специальности «Биология»