The object of research, development or design (in Russian) : Твердые бытовые отходы с полигонов городов Алматы, Шымкент, Атырау, Астана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Алматы, Шымкент, Атырау, Астана, қалаларындағы полигондардың қатты тұрмыстық қалдықтары.

Aim of work (in Russian) : Всестороннее исследование твердых бытовых отходов с полигонов крупных городов Казахстана и определение возможности создания на их основе твердого топлива для получения тепла и электроэнергии.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның ірі қалаларындағы полигондардың қатты тұрмыстық қалдықтарын кешенді зерттеу және оның негізінде жылу мен электр энергиясын өндіру үшін қатты отынды құру мүмкіндігін анықтау.

Методы исследования (на русском) : Основаны на современных межгосударственных и государственных нормативно-правовых документах.

Методы исследования (на казахском) : Қазіргі заманғы мемлекетаралық және мемлекеттік нормативтік құжаттарға негізделген.

Obtained results and novelty (in Russian) : определены объемно-массовые показатели проб, средняя плотность для городов Алматы, Шымкент, Атырау, Астана составила 134,3 кг/м3, 145,4 кг/м3, 145,4 кг/м3 и 120,1 кг/м3 соответственно. Проведен морфологический анализ состава проб и установлено, что масса горючей фракции колеблется от 39,4% до 54,6. Выход летучих веществ для указанных городов составил от 78,6% до 82,8%. Низшая теплота сгорания определена в диапазоне 23,68 МДж/кг до 28,96 МДж/кг. Биологические исследования обнаружили наличие микрофлоры, в том числе патогенной. Наличие значительного количества бактерий группы кишечной палочки говорит о сильном фекальном загрязнении ТБО.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Үлгілердің көлемдік-массалық көрсеткіштері анықталды, орташа тығыздық Алматы, Шымкент, Атырау, Астана қалалары бойынша тиісінше 134,3 кг/м3, 145,4 кг/м3, 145,4 кг/м3 және 120,1 кг/м3 құрады. Үлгілердің құрамына морфологиялық талдау жүргізіліп, жанғыш фракцияның массасы 39,4%-дан 54,6-ға дейін ауытқиды. Бұл қалалар үшін ұшқыш заттардың шығымы 78,6%-дан 82,8%-ға дейін болды. Жанудың төменгі жылуы 23,68 МДж/кг-дан 28,96 МДж/кг аралығында анықталды. Биологиялық зерттеулер микрофлораныңболуын анықтады, соның ішінде патогендік. Ішек таяқшасы бактериялардың айтарлықтай санының болуы қатты тұрмыстық қалдықтардың қатты нәжіспен ластануын көрсетеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В соответствии с существующей классификацией и результатами анализов, твердое топливо из горючей фракции бытовых отходов со всех исследуемых полигонов будет классифицироваться следующим образом: Qi/r – 2; Cld – 1; Hgr – 1.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қолданыстағы жіктеу мен талдау нәтижелеріне сәйкес барлық зерттелген полигондардың тұрмыстық қалдықтарының жанғыш фракциясынан қатты отын келесідей жіктеледі: Qi/r – 2; Cld – 1; Hgr – 1.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізiлмеген.

Efficiency (in Russian) : В Казахстане при переработке всего объема накопленных ТБО (125 млн. тонн) при цене 5 центов за кВт*ч с минимальной генерацией в 300 кВт*ч с одной тонны можно получить электроэнергии на 1,8 млрд. долларов и ежегодно генерировать на 75 млн. долларов.

Efficiency (in Kazakh) : Қазақстанда жинақталған қатты тұрмыстық қалдықтардың барлық көлемін (125 млн. тонна) 5 цент бағасымен 300 кВт/сағ кем өндіру кезінде бір тоннадан 1,8 миллиард долларға электр энергиясын өндіріп, жыл сайын 75 миллион доллар өндіруге болады.

Field of application (in Russian) : К целевым потребителям полученных результатов относятся потенциально заинтересованные частные и государственные компании, занятые переработкой ТБО.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушылары қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеумен айналысатын әлеуетті мүдделі жеке және мемлекеттік компанияларды қамтиды.