The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются композиционные порошки на основе Mg полученные легированием переходными и редкоземельными металлами для улучшения его эксплуатационных свойств.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі оның пайдалану қасиеттерін жақсарту үшін өтпелі мен жерде сирек кездесетін металдарымен қоспалауыш арқылы алынған Mg негізіндегі композициялық ұнтақтар болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Разработка тонкодисперсных композиционных порошков на основе Mg-Ni-Ce c улучшенными термодинамическими и кинетическими характеристиками для металлогидридных технологии.

Aim of work (in Kazakh) : Металл гидридті технологиясы бағытында колдануға арналған, термодинамикалық және кинетикалық сипаттамалары арттырылған Mg-Ni-Ce негізіндегі ұсақ дисперсті композициялық ұнтақтарды әзірлеу әдісі.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования: анализ современной научно-технической литературы, смешивание и механосинтез металлических систем, морфологический и металлографический анализы, рентгенодифракционный анализ.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: қазіргі ғылыми-техникалық әдебиеттерді талдау, металл жүйелерін араластыру және механосинтездеу, морфологиялық және металлографиялық талдаулар, рентгендік-дифракциялық талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен детальной анализ зарубежной научно-технической литературы с обоснованием выбора легирующих элементов и их соотношения с учетом стехиометрических характеристик исходной смеси. На основе проведенного обзора подготовлены порошковые смеси с различным соотношением легирующих элементов. Проведен ряд экспериментов по обработке порошковых смесей на планетарной мельнице с различными условиями (ускорение, длительность): ускорение в пределах 250 -400 об/мин, соотношение мелющих шаров к исследуемому образцу 1:10, 1:15, 1:20. При соотношении мелющих шаров к исследуемому образцу 1:10 при различных режимах ускорения и длительности, измельчение порошков не претерпевают значительных изменений (размер порядка 100 мкм), а уже при соотношении 1:15 происходит значительное изменение размеров частиц (ср. размер частиц порядка 50 мкм). Новизна настоящей работы заключается получении сплавов на основе Mg легированием переходными и редкоземельными металлами для улучшения эксплуатационных свойств материала.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бастапқы қоспаның стехиометриялық сипаттамаларын ескере отырып, қоспалауыш элементтерді таңдау және олардың арақатынасын негіздей отырып, шетелдік ғылыми-техникалық әдебиеттерге егжей-тегжейлі талдау жүргізілді. Жүргізілген шолу негізінде қоспалауыш элементтердің әр түрлі қатынасы бар ұнтақ қоспалары дайындалды. Планетарлық диірменде ұнтақ қоспаларын әртүрлі жағдайларда (жеделдету, ұзақтығы) өңдеу бойынша бірқатар тәжірибелер жүргізілді: 250 -400 айн/мин шегінде жеделдету, зерттелетін үлгіге ұнтақтау шарларының қатынасы 1:10, 1:15, 1:20. Зерттелетін үлгіге ұнтақтау шарларының қатынасы 1:10 кезінде әртүрлі жеделдету және ұзақтық режимдерінде ұнтақтарды ұсақтау айтарлықтай өзгерістерге ұшырамайды (мөлшері шамамен 100 мкм), ал қатынасы 1:15 кезінде бөлшектердің мөлшері айтарлықтай өзгереді (бөлшектердің орта мөлшері шамамен 50 мкм). Бұл жұмыстың жаңалығы материалдың пайдалану қасиеттерін жақсарту үшін өтпелі және жерде сирек кездесетін металдарымен қоспалауыш арқылы алынған Mg негізіндегі қорытпаларды алу болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Начаты работы по созданию лабораторного участка для работ с металлогидридными технологиями. В сответствии с этим проведена основная закупочная кампания по приобретению необходимых материалов и оборудования, которые требовались для начала создания участка и проведения работ по получению наноразмерных гидридов на основе Mg с высокой плотностью кристаллических границ. Участие в работе Международной конференции «ФУНДАМЕНТАЛЬНЫЕ И ПРИКЛАДНЫЕ ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОЙ ФИЗИКИ».

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Металл гидридті технологиялармен жұмыс істеу үшін зертханалық учаске құру жұмыстары басталды. Осыған сәйкес, жоғары тығыздықтағы кристалды шекаралары бар Mg негізіндегі наноөлшемді гидридтерді алу бойынша жұмыстарды жүргізу және учаскені құруды бастау үшін талап етілген қажетті материалдар мен жабдықтарды сатып алу бойынша негізгі сатып алу науқаны жүргізілді. «ҚАЗІРГІ ФИЗИКАНЫҢ ІРГЕЛІ ЖӘНЕ ҚОЛДАНБАЛЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ» Халықаралық конференциясының жұмысына қатысу.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Результаты исследований найдут применение на практике в системах водородного аккумулирования водорода для энергетических установок распределенной и автономной энергетики, в том числе использующих возобновляемые источники энергии.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері таратылған және автономды энергетиканы, соның ішінде жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергетикалық қондырғыларға арналған сутегін сутекті жинақтау жүйелерінде іс жүзінде қолданылады.