The object of research, development or design (in Russian) : композитные керамики на основе xAl2O3-(1-x)Si3N4.

The object of research, development or design (in Kazakh) : xAl2O3-(1-x)Si3N4 негізіндегі композиттік керамика.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта за указанный отчет является разработка технологии получения xAl2O3-(1-x)Si3N4 керамик с применением метода механохимического синтеза.

Aim of work (in Kazakh) : Аталған есеп үшін жобаның мақсаты механохимиялық синтез әдісін қолдана отырып, xAl2O3-(1-x)Si3N4 керамика алу технологиясын әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : растровая электронная микроскопия, рентгенофазовый анализ, УФ-спектроскопия.

Методы исследования (на казахском) : расторлық электронды микроскопия, рентген фазалық талдау, УК-спектроскопия.

Obtained results and novelty (in Russian) : Для получения керамик и дальнейшего их изучения был применен метод твердофазного синтеза совмещенный с термическим отжигом образцов при температуре 1500⁰С, характерной для инициализации процессов фазовых трансформаций. Согласно данным рентгенофазового анализа было установлено, что увеличение концентрации Si3N4 в составе керамик приводит к частичному вытеснению тетрагональной фазы SiO2 и Al2(SiO4)O и увеличению вклада Si3N4. Анализ прочностных зависимостей показал, что увеличения критерия металлизации выше 0.37 приводит к упрочнению керамик более чем на 15 – 20 %. При этом было установлено, что изменение соотношения фаз приводит к упрочнению керамик, а также повышению устойчивости к растрескиванию и трещинообразованию. Опубликована 1 статья в рецензируемом научном издании, индексируемом в Science Citation Index Expanded базы Web of Science и (или) имеющем процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35 (тридцати пяти). Опубликована 1 (одна) статья в рецензируемом отечественном издании, рекомендованном КОКСНВО.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Керамикаларды алу және оларды әрі қарай зерттеу үшін фазалық трансформация процестерін инициализациялауға тән 1500 °C температурада үлгілерді термиялық күйдірумен біріктірілген қатты фазалық синтез әдісі қолданылды. Рентгендік фазалық талдау деректеріне сәйкес, керамика құрамындағы Si3N4 концентрациясының жоғарылауы SiO2 және Al2(SiO4)O тетрагональды фазасының ішінара ығысуына және Si3N4 үлесінің артуына әкелетіні анықталды. Беріктік тәуелділіктерін талдау металдандыру критерийінің 0.37-ден жоғары ұлғаюы керамиканың 15 – 20% - дан астам қатаюына әкелетінін көрсетті. Сонымен қатар, фазалық қатынастың өзгеруі керамиканың қатаюына, сондай-ақ жарықтар мен сызаттарға төзімділіктің жоғарылауына әкелетіні анықталды. Web of Science базасының Science Citation Index Expanded индекстелетін және (немесе) Scopus базасында CiteScore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымда 1 мақала жарияланды. БССҚК ұсынған рецензияланған отандық басылымда 1 (бір) мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономический эффект предлагаемой технологии заключается в увеличении КПД выгорания ядерного топлива за счет увеличения устойчивости материалов инертных матриц.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ұсынылған технологияның экономикалық әсері инертті матрицалық материалдардың тұрақтылығын арттыру арқылы ядролық отынның жану тиімділігін арттыру болып табылады.

Level of implementation (in Russian) : не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Эффективность предлагаемой технологии заключается в создании новых типов материалов для инертных матриц дисперсного ядерного топлива, предназначенного для замены традиционного топлива на основе диоксида на плутониевое топливо.

Efficiency (in Kazakh) : Ұсынылған технологияның тиімділігі дәстүрлі диоксид негізіндегі отынды плутоний отынына ауыстыруға арналған дисперсті ядролық отынның инертті матрицалық материалдарының жаңа түрлерін жасау болып табылады.

Field of application (in Russian) : дисперсное ядерное топливо, ядерная энергетика

Field of application (in Kazakh) : дисперсті ядролық отын, ядролық энергетика