The object of research, development or design (in Russian) : Грозовая активность в Республике Казахстан. Электромагнитные сигналы от разрядов молний в атмосфере Земли.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан Республикасындағы найзағай белсенділігі. Жердің атмосферасындағы найзағай разрядынан электромагниттік сигналдар.

Aim of work (in Russian) : Разработать проектные материалы (техническое задание и технический проект) на создание программно-математического обеспечение сбора, накопления, обработки и распространения информации возмущении электромагнитного поля Земли при грозовых разрядах, необходимой для исследования литосферно-атмосферных связей.

Aim of work (in Kazakh) : Найзағайды пеленгілеу ғаламдық мен өңірлік желілерінің деректері бойынша атмосфералық-литосфералық байланыстарды зерттеу үшін бағдарламалық-математикалық жасақтама әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : При выполнении проекта используются приборы, которые позволяют регистрировать возмущения электромагнитного поля, связанные с грозовой активностью. При этом технологии регистрации молниевого разряда основаны на фундаментальных представлениях о распространении электромагнитного импульса грозового разряда в атмосфере Земли. При разработке алгоритмов и программного-обеспечения используются математические методы обработки сигнала.

Методы исследования (на казахском) : Жобаны іске асыру кезінде найзағай белсенділігімен байланысты электромагниттік өрістің ауытқуын тіркеу мүмкіндігін беретін құрылғылар қолданылады. Сонымен бірге, найзағай разрядттарын тіркеу технологиялары Жердің атмосферасындағы найзағай разрядының электрмагниттік импульсінің таралуы туралы негізгі ұғымдарына негізделген. Найзағай пеленгілеу желілердің деректерін өңдеу үшін алгоритмдер мен бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу кезінде математикалық алгоритмдер қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработано техническое задание на создание программно-математического обеспечения (ПМО) сбора, накопления, обработки и распространения информации о грозах, необходимой для исследования атмосферно-литосферных связей. Разработан технический проект ПМО сбора, накопления, обработки и распространения информации о грозах, необходимой для исследования атмосферно-литосферных связей. Разработаны методики и технологии приема и первичной обработки информации, методики и технологии испытаний ПМО комплекса сбора, накопления, обработки и распространения информации. Разработаны методики обработки данных. Разработаны методики и технологии испытаний ПМО комплекса сбора, накопления, обработки и распространения информации. Научная новизна и значимость проекта состоит в том, что впервые в Казахстане комплексно решается задача по сбору, накоплению и обработке результатов грозовой активности в Казахстане.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Атмосфералық-литосфералық байланыстарды зерттеу үшін қажетті найзағайлар туралы ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және тарату бойынша бағдарламалық-математикалық қамтамасыз етуді құруға арналған техникалық тапсырма әзірленді. Атмосфералық-литосфералық байланыстарды зерттеу үшін қажетті найзағайлар туралы ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және тарату бойынша БМЖ арналған техникалық жоба әзірленді. Ақпарат жинау, жинақтау, өңдеу және тарату үшін БМЖ кешенін сынаудың әдістері мен технологиялары, бастапқы ақпаратты қабылдау және бастапқы өңдеудің әдістері мен технологиялары әзірленді. Деректерді өңдеу әдістері әзірленді. Ақпаратты жинауға, сақтауға, өңдеуге және таратуға арналған БМЖ кешенін зерттеу әдістері мен технологиялары жасалды. Жобаның ғылыми жаңалығы мен маңыздылығы Қазақстанда тұңғыш рет Қазақстандағы найзағай белсенділігінің нәтижелерін жинау, жинақтау және өңдеу міндеті кешенді шешілуде.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоқ

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : – метеорология; – чрезвычайные ситуации (снижения риска стихийных бедствий и пр.); – энергетическая безопасность (стабильность электрических сетей, информирование в ситуациях с авариями и отключениями электроэнергии); – промышленные объекты (предупреждение об опасном влиянии грозовой активности на нефтегазовые и горнодобывающие предприятия); – планирование инфраструктуры (молниезащита); – авиация (безопасность полетов, авиадиспетчерские службы).

Field of application (in Kazakh) : – метеорология; – төтенше жағдайлар (табиғи апаттар қаупін азайту және т.б.); – энергетикалық қауіпсіздік (электр желілерінің тұрақтылығы, жазатайым оқиғалар және электр қуатын өшіру жағдайлары туралы ақпарат); – өнеркәсіптік нысандар (мұнай-газ және тау-кен кәсіпорындарында найзағай белсенділігінің зиянды әсерін ескерту); – инфрақұрылымды жоспарлау (найзағайдан қорғау); – авиация (ұшу қауіпсіздігі, әуе қозғалысын басқару қызметі).