The object of research, development or design (in Russian) : Пресные и слабосолоноватые подземные воды

The object of research, development or design (in Kazakh) : Тұщы және сәл тұщы жерасты сулары

Aim of work (in Russian) : Научное обоснование и геоинформационно-аналитическое обеспечение устойчивого питьевого водоснабжения населения Республики Казахстан за счет ресурсов пресных подземных вод

Aim of work (in Kazakh) : Жерасты тұщы суларының ресурстары есебінен Қазақстан Республикасы халқын тұрақты ауыз сумен қамтамасыз етуді ғылыми тұрғыдан негіздеу және геоақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету

Методы исследования (на русском) : Методы проведения работы - современные методы и методология геологии, гидрогеологии, гидрогеологические и гидрогеохимические полевые исследования с проведением химико-аналитических исследований подземных вод, геоинформационные технологии при разработке геоинформационно-аналитических подсистем. Выявление, оценка динамики и тенденций изменений количественных и качественных показателей пресных подземных вод под влиянием природно-климатических изменений и антропогенных нагрузок, а также разработка сценариев и рекомендаций по освоению ресурсов пресных подземных вод и разведанных месторождений осуществляется путем выборки первичных и обработанных данных гидрометеорологического и гидрогеологического мониторинга и статистического анализа. При оценке качественных характеристик пресных подземных вод применены аналитические, статистические и лабораторные гидрогеологические и гидрохимические методы исследований, в том числе хроматографический, спектрофотометрический, атомно-абсорбционный и др. Достоверность результатов подтверждается ежегодно прохождением межлабораторных сличительных исследований у сертифицированного провайдера.

Методы исследования (на казахском) : Жұмысты жүргізу әдістері - геологияның, гидрогеологияның заманауи әдістері мен әдістемесі, жерасты суларына химиялық-талдамалық зерттеулер жүргізе отырып, гидрогеологиялық және гидрогеохимиялық далалық зерттеулер, геоақпараттық және аналитикалық ішкі жүйелерді дамытудағы геоақпараттық технологиялар. Табиғи-климаттық өзгерістер мен антропогендік жүктемелердің әсерінен тұщы жерасты суларының сандық және сапалық көрсеткіштерінің өзгеруі динамикасы мен беталысын анықтау, бағалау, сондай-ақ тұщы жерасты сулары мен барланған кен орындары ресурстарын игеру жөніндегі сценарийлер мен ұсынымдарды әзірлеу гидрометеорологиялық, гидрогеологиялық мониторингтің және статистикалық талдаудың бастапқы деректері мен өңделген деректерін іріктеп алу арқылы жүзеге асырылады. Тұщы жерасты суларының сапалық сипаттамаларын бағалау барысында талдамалық, статистикалық, зертханалық гидрогеологиялық және гидрохимиялық зерттеу әдістері, оның ішінде хроматографиялық, спектрофотометриялық, атомдық-абсорбциялық және тағы басқа әдістер қолданылды. Нәтижелердің шындыққа жанасымдылығы жыл сайын сертификатталған провайдерде зертханааралық салыстырмалы зерттеуден өтумен расталады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Выполнена оценка обеспеченности, состояния и перспектив использования ресурсов пресных и слабосолоноватых подземных вод для питьевого водообеспечения урбанизированных зон и сельских территорий регионов Северного и Центрального Казахстана. Научная новизна заключается в разработке научного обоснования и создании геоинформационно-аналитической подсистемы ресурсов пресных подземных вод для обоснования и принятия управленческих решений по обеспечению текущего и перспективного устойчивого питьевого водообеспечения населения в условиях климатических и антропогенных изменений, при возникновении чрезвычайных природных и техногенных ситуаций, трансграничных проблем.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Солтүстік және Орталық Қазақстан өңірлерінің урбандалған аймақтары мен ауылдық аумақтарын ауыз сумен қамтамасыз ету үшін тұщы және әлсіз тұздалған жерасты суларының ресурстарын пайдаланудың қамтамасыз етілуін, жай-күйін және перспективаларын бағалау орындалды. Ғылыми жаңалық климаттық және антропогендік өзгерістер жағдайында, төтенше табиғи және техногендік жағдайлар, трансшекаралық проблемалар туындаған кезде халықты ағымдағы және перспективалы тұрақты ауыз сумен қамтамасыз етуді қамтамасыз ету жөніндегі басқарушылық шешімдерді негіздеу және қабылдау үшін жерасты тұщы сулары ресурстарының ғылыми негіздемесін әзірлеу және геоақпараттық-талдамалық кіші жүйесін құру болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Наибольшее количество разведанных запасов подземных вод сосредоточено в Павлодарской области (3966,6 тыс.м3/сут ), наименьшее – в Северо-Казахстанской (222,5 тыс.м3/сут). По степени обеспеченности разведанными запасами и прогнозными ресурсами подземных вод хозяйственно-питьевого назначения Павлодарская область отнесена к надёжно обеспеченным, Костанайская – к обеспеченным, Акмолинская – к частично обеспеченным, Северо-Казахстанская – к недостаточно обеспеченным.. Степень разведанности прогнозных ресурсов подземных вод (отношение величины разведанных эксплуатационных запасов к величине прогнозных ресурсов) с минерализацией до 1 г/дм3 отличается значительным колебанием этой величины по административным областям (%): в Акмолинской области -8,5, Карагандинской – 24,1; в Костанайской –61,5; в Павлодарской –34,9; в Северо-Казахстанской16,2; Улытау- 19,5.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жер асты суларының барланған қорларының ең көп саны Павлодар облысында (тәулігіне 3966,6 мың м3 ), ең азы Солтүстік Қазақстан облысында (тәулігіне 222,5 мың м3) шоғырланған. Барланған қорлармен және шаруашылық-ауыз су мақсатындағы жерасты суларының болжамды ресурстарымен қамтамасыз ету дәрежесі бойынша Павлодар облысы сенімді қамтамасыз етілгендерге, Қостанай облысы қамтамасыз етілгендерге, Ақмола облысы ішінара қамтамасыз етілгендерге, Солтүстік Қазақстан облысы жеткіліксіз қамтамасыз етілгендерге жатқызылды. Минералдануы 1 г/дм3 дейінгі жер асты суларының болжамды ресурстарын барлау дәрежесі (барланған пайдалану қорлары шамасының болжамды ресурстар шамасына қатынасы) әкімшілік облыстар бойынша осы шаманың айтарлықтай ауытқуымен ерекшеленеді (%): Ақмола облысында -8,5, Қарағанды облысында – 24,1; Қостанай облысында -61,5; Павлодар облысында -34,9; Солтүстік Қазақстанда -16,2; Ұлытау - 19,5.

Level of implementation (in Russian) : Практические рекомендации, базы данных будут использованы при выполнении хоздоговорных работ по заказу коммунальных предприятий, природоохранных организаций, водопользователей, проектных организаций в области водного хозяйства.

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған нәтижелер су ресурстарын су қауіпсіздігі тұрғысынан өңірлік, ұлттық және трансшекаралық деңгейлерде пайдалану мен қорғаудың стратегияларын және бағдарламаларын әзірлеу кезінде пайдаланылатын болады.

Efficiency (in Russian) : Ожидаемый эффект заключается в практическом применении в рамках водного хозяйства научно-обоснованных оценочных и рекомендательных материалов, способствующих повышению устойчивости водообеспечения населения.

Efficiency (in Kazakh) : Күтілетін нәтиже су шаруашылығы аясында халықты сумен қамтамасыз етудің тұрақтылығын арттыруға ықпал ететін, ғылыми негізделген бағалау және ұсыныс жасау материалдарын практикалық тұрғыда қолдану болып табылады.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты будут использованы при разработке стратегии и программ использования и охраны водных ресурсов на региональном, национальном и трансграничном уровнях в контексте водной безопасности.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер су қауіпсіздігі контекстінде өңірлік, ұлттық және трансшекаралық деңгейде су ресурстарын пайдалану мен қорғаудың стратегиялары мен бағдарламаларын әзірлеуде пайдаланылатын болады.