The object of research, development or design (in Russian) : Рыбохозяйственные водоемы и водные биоресурсы Республики Казахстан

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының балық шаруашылықтық суайдындары және биологиялық су ресурстары болып табылады

Aim of work (in Russian) : Оценка современного состояния рыбных ресурсов и других водных животных главных рыбопромысловых водоемов Казахстана для разработки научно-обоснованных рекомендаций по их охране, воспроизводству и устойчивому использованию

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның негізгі балық аулау су айдындарындағы балық ресурстары мен басқа да су жануарларының қазіргі жағдайын бағалау, оларды қорғау, өсімін молайту және тұрақты пайдалану бойынша ғылыми негізделген ұсыныстарды әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Исследования проводились программно-целевым методом управления проектом с выездами на водоемы и с использованием как традиционных гидробиологическими, молекулярно-генеическими, микробиологическими, биохимическими, так и собственных, разработанных исполнителями, методик ихтиологических и рыбохозяйственных исследований

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жұмыстары су объектілеріне бару арқылы жобаны басқарудың бағдарламалық-мақсатты әдісін қолдану арқылы және орындаушылар әзірлеген дәстүрлі гидробиологиялық, молекулалық-генетикалық, микробиологиялық, биохимиялық, сондай-ақ өздерінің ихтиологиялық және балық шаруашылығын зерттеу әдістерін қолдана отырып жүргізілді

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведена оценка стоимости водных биологических ресурсов, экономическая оценка экосистемных услуг, разработана методика оценки по применению стоимости экосистемных услуг. Проведен подбор перспективных гидробионтов для интродукции/реинтродукции. Разработана биотехника искусственного воспроизводства аральского усача, и сибирского осетра. Проведены исследования по инвентаризации нерестилищ шипа в реках Сырдарья, Иле и Каратал, определены потенциальные нерестовые площадки, Разработаны пути борьбы с чужеродными видами гидробионтов, мероприятия по противодействию их проникновения. Разработаны, запатентованы новые орудия промышленного рыболовства (ловушка для кефали, усовершенствованный ставной невод, двухкарманный закидной невод), разработаны рекомендации по оптимальной организации способов и орудий СЛР для внесения изменений и дополнений в НПА. Дана оценка генетического полиморфизма осетровых рыб, проведена апробация акустического оборудования для поиска потенциальных мест нереста. Подготовлены рекомендации по оценке качества цист артемии для сертификации. Выявлены особенности распределения, структуры и формирования численности каспийского тюленя в период регрессии Каспийского моря, проведено мечение тюленей спутниковыми метками и электронное чипирование, проведена оценка численности тюленей. Новизна исследований состоит в совершенствовании принципов и методов управления рыбными запасами и другими водными биологическими ресурсами

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Су биологиялық ресурстарының құнын бағалау, экожүйелік қызметтердің экономикалық бағасы жүргізілді, экожүйелік қызметтердің құнын қолдану бойынша бағалау әдістемесі әзірленді. Интродукция/реинтродукция үшін перспективалы гидробионттарды іріктеу жүргізілді. Арал қаязы мен Сібір бекіресін жасанды көбейтудің биотехникасы жасалды. Сырдария, Іле және Қаратал өзендеріндегі пілмай балығының уылдырық шашатын жерлерін түгендеу бойынша зерттеулер жүргізілді, әлеуетті уылдырық шашатын алаңдар анықталды, гидробионттардың бөгде түрлерімен күресу жолдары, олардың енуіне қарсы іс-шаралар әзірленді. Өнеркәсіптік балық аулаудың жаңа құралдары әзірленді, патенттелді (кефальға арналған қақпан, жетілдірілген құрма жылым, екі қалталы лақтырма жылымдар), НҚА-ға өзгерістер мен толықтырулар енгізу үшін спорттық - әуесқойлық балық аулау әдістері мен құралдарын оңтайлы ұйымдастыру бойынша ұсыныстар жасалды. Бекіре тұқымдас балықтардың генетикалық полиморфизміне баға берілді, уылдырық шашудың ықтимал жерлерін іздеу үшін акустикалық жабдықтар сыналды. Сертификаттау үшін артемия цисталарының сапасын бағалау бойынша ұсыныстар дайындалды. Каспий теңізінің регрессиясы кезеңінде Каспий итбалығының таралу ерекшеліктері, құрылымы мен қалыптасуы анықталды, итбалықтарды спутниктік белгілермен таңбалау және электрондық чиптеу жүргізілді, итбалықтардың санын бағалау жүргізілді. Зерттеулердің жаңалығы балық қорлары мен басқа да су биологиялық ресурстарын басқару принциптері мен әдістерін жетілдіруден тұрады

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведена экономическая оценка природного капитала и различных видов экосистемных услуг в 5 водоемах, разработана методика, рекомендации по применению стоимости экосистемных услуг. Проведен подбор перспективных гидробионтов для последующей интродукции/реинтродукции, с расчетом экономического эффекта от вселения. Разработана биотехника искусственного воспроизводства аральского усача и сибирского осетра с последующим подращиванием жизнестойкой молоди. Проведены масштабные исследования по инвентаризации нерестилищ шипа в реках Сырдарья, Иле и Каратал и определены потенциальные нерестовые площадки. Разработаны пути борьбы с чужеродными видами гидробионтов, мероприятия по противодействию проникновения чужеродных видов. Разработаны, запатентованы новые орудия промышленного рыболовства (ловушка для кефали, усовершенствованный ставной невод, двухкарманный закидной невод). Разработаны рекомендации по оптимальной организации способов и орудий СЛР для внесения изменений и дополнений в НПА, обследовано 16 водоемов. Дана оценка генетического полиморфизма осетровых рыб, проведена апробация акустического оборудования для поиска потенциальных мест нереста. Проведено обследование 22 соленых водоемов Казахстана, подготовлены рекомендации по оценке качества цист артемии для сертификации. Проведено мечение тюленей спутниковыми метками и электронное чипирование, проведена оценка численности тюленей (обнаружено 62105 тюленей, 45 залежек).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 5 су айдынында табиғи капиталға және экожүйелік қызметтердің әртүрлі түрлеріне экономикалық бағалау жүргізілді, экожүйелік қызметтердің құнын қолдану бойынша әдістеме, ұсынымдар әзірленді. Қоныстанудың экономикалық әсерін есептей отырып, кейіннен интродукциялау/реинтродукциялау үшін перспективалы гидробионттарды іріктеу жүргізілді. Арал қаязы мен Сібір бекіресін жасанды көбейтудің биотехникасы жасалды, содан кейін өміршең шабақтары өсірілді. Сырдария, Іле және Қаратал өзендеріндегі тікеннің уылдырық шашатын жерлерін түгендеу бойынша ауқымды зерттеулер жүргізілді және ықтимал уылдырық шашатын алаңдар анықталды. Гидробионттардың бөтен түрлерімен күресу жолдары, бөтен түрлердің енуіне қарсы іс-шаралар әзірленді. Өнеркәсіптік балық аулаудың жаңа құралдары әзірленді, патенттелді (кефальға арналған қақпан, жетілдірілген құрма жылым, екі қалталы лақтырма жылымдар). НҚА-ға өзгерістер мен толықтырулар енгізу үшін спорттық - әуесқойлық балық аулау тәсілдері мен құралдарын оңтайлы ұйымдастыру бойынша ұсынымдар әзірленді, 16 су айдыны зерттелді. Бекіре тұқымдас балықтардың генетикалық полиморфизміне баға берілді, уылдырық шашудың ықтимал жерлерін іздеу үшін акустикалық жабдықтар сыналды. Қазақстанның 22 тұзды су айдынына зерттеу жүргізілді, сертификаттау үшін Артемия цисталарының сапасын бағалау бойынша ұсынымдар дайындалды. Итбалықтарды спутниктік белгілермен таңбалау және электронды чиптеу жүргізілді, итбалықтардың санын бағалау жүргізілді (62105 итбалық, 45 шөгінді табылды).

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследований внедрены в производство, подписано 9 актов внедрения

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері өндіріске енгізілді, 9 енгізу актісіне қол қойылды

Efficiency (in Russian) : Результаты исследований имеют экологическую эффективность и природоохранную значимость, что соответствует принципам экологической и продовольственной безопасности. Результаты исследований внедряются в нормативно-правовые акты

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері экологиялық және азық-түлік қауіпсіздігі қағидаттарына сәйкес келетін экологиялық тиімділік пен табиғатты қорғаудың маңыздылығына ие. Зерттеу нәтижелері Нормативтік құқықтық актілерге енгізіледі

Field of application (in Russian) : рыболовство, рыбное хозяйство, а также для подготовки обоснования сохранения местообитаний тюленей, включая создание особо охраняемой природной территории (ООПТ) и разработки долгосрочной программы по сохранению вида совместно с прикаспийскими странами

Field of application (in Kazakh) : балық аулау, балық шаруашылығы, сондай-ақ итбалықтардың мекендейтін жерлерін сақтаудың негіздемесін дайындау, оның ішінде ерекше қорғалатын табиғи аумақты (ЕҚТА) құру және Каспий маңы елдерімен бірлесіп түрді сақтаудың ұзақ мерзімді бағдарламасын әзірлеу үшін пайдалануға болады