The object of research, development or design (in Russian) : Объекты исследования - В качестве объектов исследований были использованы продуктивные растворы кучного выщелачивания месторождения Алмалы и продуктивные растворы кучного выщелачивания месторождения Актогай: раствор PLS.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері – Алмалы кен орнының өнімді үйінді сілтісіздендіру ерітінділері және Ақтоғай кен орнының өнімді үйінді шаймалау ерітінділері: Зерттеу нысаны ретінде PLS ерітіндісі пайдаланылды.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка комплексной технологии снижения крадообразования при жидкостной экстракции меди из растворов кучного выщелачивания, с целью снижения себестоимости меди и увеличения объемов производства.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – мыстың өзіндік құнын төмендету және өндіріс көлемін ұлғайту мақсатында үйінді сілтісіздендіру ерітінділерінен мысты сұйық алу кезінде ұрлық түзілуін азайтудың кешенді технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования - определение условий образования и подавления крадов в экстракционной технологии извлечения меди из растворов кучного выщелачивания; физико-химические исследования материалов; исследование оптимальных условий экстракции меди и примесей металлов из растворов выщелачивания с различными экстрагентами. Идентификация примесей в растворах PLS; исследование условий образования крада при экстракции меди и примесей металлов из растворов выщелачивания; исследование влияния различных специальных реагентов (серно-солянокисло-гептановые, солевые смеси) на образование крада при экстракции.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері – үйме сілтісіздендіру ерітінділерінен мысты алудың экстракциялық технологиясында ұрлықтардың қалыптасу және жолын кесу шарттарын анықтау; материалдарды физикалық-химиялық зерттеу; әртүрлі экстрагенттермен шаймалау ерітінділерінен мыс және металл қоспаларын алудың оңтайлы шарттарын зерттеу. PLS ерітінділеріндегі қоспаларды анықтау; сілтісіздендіру ерітінділерінен мыс және металл қоспаларын алу кезінде ұрлықтың пайда болу шарттарын зерттеу; экстракция кезінде уурдың түзілуіне әртүрлі арнайы реагенттердің (күкірт қышқылы-гептан, тұз қоспалары) әсерін зерттеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Полученные результаты и новизна – на данном этапе определены условия образования и подавления крадов в экстракционной технологии извлечения меди из растворов кучного выщелачивания. Новизна проекта заключается в разработке технологии химического подавления и пассивации крада полимерно-кремниевой структуры серно – солянокислотными – гептансодержащими смесями или гидро-сульфатно-хлоридными солевыми смесями в процессе жидкостной экстракции меди. Новизна исследований данного этапа заключается в установлении того, что добавка подавителя крада в виде серно-солянокислой-гептановой смеси, и солевой смеси при концентрации 5-10 ppm к продуктивному раствору при экстракции меди с 10 % экстрагентом Acorga 5640 приводит к увеличению степени экстракции на 1,18 % и уменьшению объема крада и времени расслоения фаз (в 3,2 и 2,3 раза соответственно).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алынған нәтижелер мен жаңашылдық – осы кезеңде үйінді сілтісіздендіру ерітінділерінен мысты алудың экстракциялық технологиясында ұрлықтардың қалыптасу және жолын кесу шарттары анықталды. Жобаның жаңалығы мысты сұйық экстракциялау процесінде құрамында күкірт қышқылы-гептан бар қоспалар немесе гидросульфат-хлоридті тұз қоспалары бар полимер-кремний құрылымын ұрлаудың химиялық жолын кесу және пассивациялау технологиясын жасауда. Бұл кезеңдегі зерттеудің жаңалығы мыс экстракциясы кезінде өнімді ерітіндіге күкірт-тұз қышқылы-гептан қоспасы және 5-10 ppm концентрациядағы тұз қоспасы түріндегі ұрлық басатын затты қосуды анықтауда. 10% экстрагентпен Acorga 5640 экстракция дәрежесінің 1,18%-ға артуына және ұрлау көлемінің және фазаның бөліну уақытының төмендеуіне әкеледі (тиісінше 3,2 және 2,3 есе).

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико-эконом показатели - основные конструктивные показатели - принципиальное отличие заключается в разработке новой технологии химического подавления и пассивации крада полимерно-кремниевой структуры серно – солянокислотными – гептансодержащими смесями или гидро-сульфатно-хлоридными солевыми смесями в процессе жидкостной экстракции меди. Аналогов использования комбинации смесей в литературе, и в производстве нет. Предварительные исследования показали, что применение данных смесей снижают полимеризацию кремния до 80-90 % и приводит к растворению твердых частиц крада. Использование новых типов реагентов - крадоподавителей типа ACORGA CR60 позволит получить новые данные по подавлению крада, данных по использованию данного экстрагента в данный момент недостаточно. Разработаны универсальные рекомендации по предотвращению и сокращению межфазных образований, применимых для различных производителей меди в Казахстане и во всём мире. Экономическая эффективность технологии заключается в следующем: срок окупаемости предприятия при цене на медь LME 7949,5 $ США /т (октябрь 2023 г.) составит примерно 1,2 года, рентабельность продукции свыше 91 %, производство дополнительной катодной меди вырастит на 32 %.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі жобалық және техникалық-экономикалық көрсеткіштер – негізгі конструкторлық көрсеткіштер – түбегейлі айырмашылығы күкірт – тұз қышқылы – құрамында гептан бар қоспалар немесе гидрохимиялық полимерлі кремний құрылымын ұрлауды химиялық басу және пассивациялаудың жаңа технологиясын жасауда. -мысты сұйық экстракциялау процесіндегі сульфат-хлоридті тұз қоспалары. Әдебиетте немесе өндірісте қоспалардың комбинацияларын қолданудың аналогтары жоқ. Алдын ала зерттеулер көрсеткендей, бұл қоспаларды қолдану кремнийдің полимерленуін 80-90% дейін төмендетеді және крафттың қатты бөлшектерінің еруіне әкеледі. Реагенттердің жаңа түрлерін – ACORGA CR60 түріндегі ұрлықты басу құралдарын пайдалану ұрлықты басу туралы жаңа деректерді алуға мүмкіндік береді, қазіргі уақытта бұл экстрагентті пайдалану туралы деректер жеткіліксіз. Қазақстандағы және дүние жүзіндегі әртүрлі мыс өндірушілерге қолданылатын фазааралық түзілістердің алдын алу және азайту бойынша әмбебап ұсыныстар әзірленді. Технологияның экономикалық тиімділігі келесідей: кәсіпорынның мыс бағасы 7949,5 АҚШ доллары/т (2023 ж. қазан) құны бойынша кәсіпорынның өзін-өзі өтеу мерзімі шамамен 1,2 жылды құрайды, өнімнің рентабельділігі 91%-дан жоғары, қосымша катодты мысты өндіру. 32%-ға өсті.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения – рекомендованы опытно-промышленные испытания.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізу дәрежесі – өндірістік сынақ тәжірибесі ұсынылады.

Efficiency (in Russian) : Эффективность - экономическими расчетами установлено, что при удалении отходной массы крада при экстракции можно увеличить поток насыщенного раствора до 300 000 м3 в год и дополнительно произвести 652,8 тонн катодной меди. В денежном выражении 652,8 тонн катодной меди будет составлять порядка 4 млн 258 тысяч долларов США.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділік – экономикалық есептеулер өндіру кезінде ұрлықтың қалдық массасын жою арқылы қаныққан ерітіндінің шығынын жылына 300 000 м3 дейін арттыруға және қосымша 652,8 тонна катодты мыс өндіруге болатынын анықтады. Ақшалай есептегенде 652,8 тонна катодты мыс шамамен 4 миллион 258 мың АҚШ долларын құрайды.

Field of application (in Russian) : Область применения – металлургия.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: металлургия.